Alp Er Tonga sagusu, Alp Er Tonga’ nin öldürülmesi üzerine söylenen ve ancak 9 dörtlüğü elde edilmiş olan destan bölümü. XI. yy.’da Kaşgarlı* Mahmut tarafından derlenmiş ve Divanü * Lügat it -Türk’ün çeşitli yerlerine örnek metin olarak serpiştirilmiştir. Söylenişinden 1 700 yıl sonra ve karahanlı türkçesiyle elde edilmiş olan bu saguya ait dörtlükler, büyük bir türk destanının parçaları olarak yorumlanmakta, en azından destanın tabakalaşmasında ve Alp Er Tonga geleneğinin yaşamasında etkili olduğu ileri sürülmektedir.
Sagunun bu dörtlüklerinde Alp ErTon-ga’nın ölümüne duyulan üzüntü, dünyanın geçiciliği, sonunun ölüm olduğu, en büyük kahramanların bile sonunda yok olduğu, kötülerin güç kazandığı, erdemlilerin güçsüz düştüğü anlatılır. Düzenlenen yuğ töreninde beylerin deliler gibi at koşturduğu, kurtlar gibi uluyup yakalarını yırttığı ve halkın büyük bir yas içine girdiği vurgulanır.
