Andrzejewski Jerzy

Andrzejewski, Jerzy (d. 19 Ağustos 1909,
Varşova – ö. 20 Nisan 1983, Varşova),
PolonyalI romancı, öykü yazarı ve rejim
karşıtı.
1936’da yayımlanan Drogi nieuniknione
(Kaçınılmaz Durumlar) ve onu izleyen Lad
serca (1938; Kalbin Ahengi), çağdaş yaşamın
sorunlarına Katolik öğretilerde çözüm
arıyordu. Yazar, II. Dünya Savaşı sırasındaki
Alman işgali sırasında Polonya yeraltı
teşkilatında çalıştı.
Î945’te savaş öykülerinin yer aldığı kitabı
Noc’u (Gece) yayımladı. 1946’da yayımladığı
Swiçto Winkelrieda (Winkelrieda’mn Ziyareti),
tarihsel temalara olan eğiliminin
yanı sıra yergici yanını da yansıtıyordu. Bu
iki tema, genellikle en iyi romanı kabul
edilen Popiöl i diamenfda da (1948; Küller
ve Elmaslar, 1969) belirgindir. Roman, II.
Dünya Savaşı’ndan hemen sonra genç PolonyalI
milliyetçilerin, ideallerine sıkı sıkıya
bağlı komünistlerle çatışmalarının yarattığı
trajik durumu sergiler. Bu yapıt, Polonya
sinemasının ünlü yönetmeni Andrzej Wajda
ile yazarın 1961’de birlikte yönettikleri bir
filmin konusunu oluşturmuştur.
Andrzejewski, 1949-54 döneminde Stalinci
yönetim tarafından Polonya edebiyatına
yukardan dayatılan Toplumcu Gerçekçiliğe
karşı çıktı. Yaratıcı yapıtlara siyasal kısıtlamaların
empoze edilmesini eleştirenlerin
başında geldi. Yapıtlarını yayımlaması yıllarca
yasaklandı. 1976’da, işçi Haklarını
Koruma Komitesi’nin (KOR) kurucuları
arasında yer alması, Komünist Partisi yöneticileri
tarafından çok daha ciddi bir “ihlal”
eylemi olarak görüldü. KOR’un içinden
çıkan güçlü ama kısa ömürlü yenilikçi
hareket, Polonya hükümetinin 1981’de sıkıyönetim
ilan etmesiyle son buldu.