Anski

Anski, S., an -sk i olarak da yazılır, asıl adı
SOLOMON ZANVEL RAPPOPORT (d. 1863, ÇaSnik,
Rusya – ö. 8 Kasım 1920, Varşova),
özellikle Dıbbuk adlı oyunuyla ünlü Yahudi
yazar ve halkbilimci.
Hasidik bir çevrede eğitim gören Anski,
gençliğinde Musevi Aydınlanmasına ve sosyalist-
devrimci bir grup olan Narodniklerin
popülist öğretilerine ilgi duydu. Bir süre
köylüler arasmda çalıştı ve Narodnik yayın
organına yazılarıyla katkıda bulundu. Eşkenazi
dilinde yazılmış ilk romanı 1884’te
yayımlandı.
1892’de Rusya’yı terk etmeye zorlanınca
Paris’e yerleşti. Bir fabrikada işçilik yaparken
Fransız folkloru ve sosyalist öğreti
üzerinde çalıştı, devrimci mülteci Pyotr
Lavrov’un sekreterliğini yürüttü. Genellikle
Yahudi İşçi Partisi (Bund) için, makaleler
ve popüler şiirler yazdı. 1905’te Petersburg’a
dönmesine izin verildi. Narodniklerin
ideolojik mirasçısı Sosyalist Devrimci
Parti’ye girdi; Yahudilerin yaşamı üzerine
makaleler, halk masalları ve kısa öyküler
yazmayı sürdürdü.
Anski 1911’de Yahudi folkloruna ilişkin
malzeme (ezgiler, şarkılar, el yazmaları,
kitaplar) toplamak amacıyla geniş çaplı
etnoğrafik bir araştırma yolculuğu düzenledi.
Bu çalışma, I. Dünya Savaşı’nm patlak
vermesiyle kesintiye uğradı. Anski savaş
boyunca yardım hizmetlerine katıldı ve
Polonya, Galiçya ve Bukovina’daki Yahudi
topluluklarının yok edilmesine ilişkin yazılar
yazdı. Gene bu sürede en ünlü yapıtı
olan Dıbbuk (1926; İbranicede, ölmüşlerin
yaşayanların bedenine girerek onları ele
geçiren ruhlarına verilen ad) adlı Eşkenazi
dilindeki klasik oyununu yazdı. Mistik Yahudi
folklorundan kaynaklanan oyun, birçok
dile çevrilip değişik yerlerde sahnelendi.
En çok beğenilen yapımı, ünlü Yahudi
topluluğu Habına tarafından Moskova’da
gerçekleştirildi. Oyun müzik eşliğinde de
oynandı; Lehçe ve İbranice olarak filme
alındı.
Anski, Sovyet Devrimi’nden sonra Tüm-
Rusya Kurucu Meclisi’ne seçildi; ama
1918’de görevinden ayrılarak Vilna’ya gitti.
Ertesi yıl Varşova yakınlarına yerleşerek,
bütün çabasını toplu yapıtlarını hazırlamaya
ve bir Yahudi etnografi derneği kurmaya
yöneltti. Eşkenazi dilindeki yapıtları 1920-
25 arasında 15 cilt halinde yayımlandı.