Armfelt, Gustaf Mauritz

Armfelt, Gustaf Mauritz (d. 31 Mart
1757, St. Mârtens, Turku yakınları, İsveç
Krallığı – ö. 19 Ağustos 1814, Tsarskoye
Selo, Petersburg yakınları, Rusya), İsveçli
devlet adamı. Diplomat ve asker olarak da
ün kazanmıştır.
1781’de İsveç kralı III. Gustaf ın hizmetine
girdi. Sarayda hızla yükseldi. III. Gustaf,
1783’te Çariçe II. Katerina’yla, 1787’de ise
Danimarka hükümetiyle yapılan görüşmelerde
Armfelt’i görevlendirdi. İsveç’in 1788-
90 arasında Rusya ile giriştiği savaşta kralın
en çok güvendiği, en etkin danışmanlardan
biriydi. 1788’de DanimarkalIların İsveç’i
işgal ederek Göteborg’a yaklaşmaları üzerine
kralın emriyle, Dalama adıyla bilinen
askeri birlikleri kurdu. Soyluların hemen
hepsi Gustaf’ı terk ettikten sonra bile ona
sadık kaldı. Rus savaşının sonlarına doğru
üstün yetenekleriyle kendini gösterdi; 1790
Vârâlâ Barış Antlaşmasinda tam yetkili elçi
olarak İsveç’i temsil etti. Kralın, Fransa’da
315 Arminius
tahttan indirilen Bourbon hanedanını desteklemekteki
ısrarına karşı çıkmakla birlikte,
Gustaf’ın hükümdarlığının son yıllarında
çok büyük nüfuz kazandı.
III. Gustaf 1792’de ölmeden hemen önce
oğlunu Armfelt’e emanet ederek onu naipler
kurulu üyesi yaptı. Ama naip-dük Kari
(sonradan XIII. Kari) Armfelt’i İsveç’in
Napoli büyükelçiliğine atayarak ondan kurtulmaya
çalıştı. Napoli’deyken II. Katerina
ile haberleşen Armfelt, çariçeyi Gustaf
yanlılarını destekleyen askeri bir güç gösterisinde
bulunması için ikna etmeye çalıştı.
Bu girişimi naibin casuslarınca ortaya çıkanlınca
Napoli kraliçesi Carolina’nın yardımıyla
1794’te Rusya’ya kaçtı. IV. Gustaf
Adolf’un reşit olmasından sonra eski saygınlığını
ve yitirdiği hakları yeniden kazandı.
1802’de İsveç büyükelçisi olarak Viyana’ya
gönderildi. Ama Avusturya hükümetinin
Napoleon Bonaparte’a karşı takındığı
tutumu şiddetle eleştirdiği için iki yıl sonra
bu görevden ayrılmak zorunda kaldı. 1805-
07 arasında Pomeranya’daki İsveç kuvvetlerine
komuta etti. Bu görevi sırasında bölgenin
Fransızların eline geçmesini geciktirdi.
IV. Gustaf Adolf un 1809’da tahttan indirilmesinden
sonra Veliaht Prens Gustaf’m
en yürekli destekçisi oldu. 1811’de İsveç’ten
sınırdışı edilmesi üzerine sığındığı Rusya’da
Çar I. Aleksandr üzerinde büyük nüfuz
kazandı. Finlandiya Grandüklüğü’nün bağımsız
bir devlet olarak ortaya çıkmasına
Armfelt herkesten çok katkıda bulundu.
Ayrıca Napoleon’a karşı Rus savunma harekâtının
planlanmasına katıldı ve Aleksandr
ile İsveç veliaht prensi Bernadotte’un (sonradan
XIV. Kari Johan) Ağustos 1812’de
Turku’da yaptıkları toplantıda hazır
bulundu.