ARŞİMET

A R Ş İM E T ; Eski Yunan fizik ve matematikçisi.
M.Ö. 287-212 yıllan arasnda yaşadığı tahmin edilmektedir.
Sicilya’nın Syracuse şehrinde doğdu.
Babası, Pheidias bir astronomdur. İskenderiye’de
ders görmüş olup, Öklid’in (Euclid) talebesidir.
Arşimet kendisini meşhur yapan mekanik buluşlara
hiç kıymet vermemiş, bunları normal ilmi
çalışma olarak kabul etmişti. Hattâ, küre yapımı
hâriç, bunlar hakkında herhangi bir belge bırakmayı
reddetmiştir. Güneş ışınlarını bir noktaya
toplayan bir ayna yaparak, bu ayna vâsıtasıyla
Romalılara âit gemileri yaktığı söylenirse de böyle
bir âleti keşfetmesi muhtemel, fakat Roma donanmasının
imhâsında kullandığı şüphelidir. Hieron
ile ilgili olan bir hikâye daha önemlidir. Hikâyenin birine göre, Syracuse kralı Hieron kendisine
altından bir taç yapan kuyumcunun buna gümüş
katmasından şüphelenir. Bu şüphe üzerine
ünlü bilgin Arşimed’e başvurarak tacı bozmadan
hilenin varlığını ortaya çıkarmasını ister. Arşimet
konuyu uzun uzun düşünür. Bir gün banyo yaparken
vücudunun su içinde kalan kısımlarında bir hafiflik
hissederek şaşırır. Suyun, içine batan cisimlere
bir kaldırma kuvveti tatbik ettiğini keşfeder.
Bu buluşunun heyecanı içersinde sokağa fırlayarak
“Eureka! Eureka!” “Buldum! Buldum!” diye
.bağırmıştır. Taca konan ilâve alaşımın; tacın ve
taca eşit ağırlıktaki altın ve gümüşün bir kap suya
ayrı ayrı konularak taşan su miktarının ölçülmesiyle
bulunabileceğini bulmuştur. Mekanikteki çalışması
“Bana bir destek noktası verin, dünyâyı yerinden
oynatayım” sözü ile meşhûr olmuştur. Bir
kürenin hacmi ile yüzeyi arasındaki bağıntı, buluşlarından
en önemlisi olarak telâkki edilir.
Onun yaptığı söylenen mekanik makinalar
hakkındaki rivâyetler değişiktir. Yaptığı su vidası
günümüzde hâlâ Mısır’da tarlaların sulanmasında
kullanılmaktadır.
M.Ö. 212’de Syracuse’un Marcellus tarafından
alınmasını tâkib eden genel katliamda, Arşimet
kum üzerindeki bir matematik şekliyle uğraşırken
bir Romalı asker tarafından yanlışlıkla kılıçla
öldürülmüştür.
Filozof’un kendi arzusuna uyularak, mezarı bir
silindirin içine alınmış bir küre ile işaretlenmiştir