asetilen

asetilen
Özel bir kokusu olan, renksiz ve yanıcı gaz. Formülü C2H2 olan asetilen, normal basınçta — 84°C’tasübli- me olur. Genellikle su ile kalsiyum karbürün (karpit) tepkimeye sokulmasıyla elde edilir: CaC2+2H20 ~tCa (OH>2 -f C2H2. Bir karpit parçacığına su damlatılarak sürekli gaz akımının sağlandığı karpit lambalarında da bu tepkime olur. Asetilen ayrıca, doğal gazlardan elde edilen metanın krakingiyle (çok yüksek sıcaklıkta parçalanması) de üretilir: 2CH4 7 * C2H7 +3H2. Bu tepkime ancak, elektrik arkı ya da oksijeni az özel beklerde olduğu gibi, 1200 °C’tan yüksek sıcaklıklarda gerçekleşir. Söz konusu beklerdeki gaz karışımının ancak bir bölümü tüketilir; yanmayan gaz oksijenle yakılarak asetilen oluşturulur. Asetilen CH =CH yapısındadır. Üçlü bağ nedeniyle kolaylıkla katılma tepkimelerine girer. Hidrojen klorür- le birleşerek vinil klorürü oluşturur: CH = CH+HCL-» CH =CHCI. Asetik asit (CH3COOH) ve hidrojen siyanürle (HCN) de benzer tepkimeler sonucu, vinil asetat (CH3 COOCH =CH2) ve akrilonitril (CH2 =CHCN) elde edilir. Her iki bileşik de, yapay lif ve plastik üretiminde önemli yer tutar. Yakıldığında açığa çok yüksek bir enerji çıkardığı için, asetilen gazı, metalleri kesmede ve kaynak işlerinde kullanılır.