Aşkelon

Aşkelon, a s h k e l o n , a s c a l o n ya da a s k a –
l o n olarak da yazılır, Filistin’de kıyı kenti.
1948’den bu yana İsrail sınırlan içindedir.
Modem kent, eski Aşkelon’un 2 km kuzeydoğusundadır.
Kalıntılardan, kentteki ilk yerleşim tarihinin,
İÖ 2000’lere değin geri gittiği anlaşılmıştır.
İÖ 19. yüzyıla ait Mısır belgelerinde
kentin adına rastlanmaktadır. Ayrıca Tel
el-Amama’daki 14. yüzyıl firavun arşivlerinde
bulunan Amarna Yazıtlan’nda da
kentten söz edilmektedir. Bundan yaklaşık
150 yıl sonra, Mısır firavunu II. Merneptah
bir ayaklanmayı bahane ederek kenti ele
geçirdi. İÖ 12. yüzyıl ortalarında Mısır
egemenliği zayıflayınca Aşkelon bir Filistin
kenti oldu. Kitabı Mukaddes’te adı geçen
Hakimler Dönemi boyunca ve İsrailoğullan
egemenliğinin ilk döneminde, Filistin pentapolis
(beş kent) birliğinin bir üyesi olarak
kaldı. İO 735 dolaylannda, III. Tiglat-
Pileser döneminde Asur egemenliğine girdi.
İÖ 701’de isyan eden kentte Sanherib
(Sinahheriba) yeniden Asur egemenliğini
kurdu. Aşkelon, Babil kralı II.Nabukadonosor
(Nabukadnezzar) (İÖ 605-652) tarafından
ele geçirilip halkının büyük bölümü
Babil’e sürülene değin Asurlulara bağımlı
kakh.
Büyük İskender İÖ 332’de kenti aldı. İÖ
323’te İskender ölünce ardıllan Ptolemaios
ve Selevkos krallan kentin yönetimini ele
geçirmek için savaştılar. Helenistik Dönemde
Askalon adını alan kent, Haçlı Seferleri
boyunca da hep bu adla anıldı. Roma’ya
bağlı olan Yahuda kralı Büyük Herodes’in
(hd İÖ 37-34) burada doğduğu söylentisi
doğrulanmamıştır. Bununla birlikte, kentte
yapılan kazılarda Herodes’in yaptırdığı düzenli
kamu yapılan ortaya çıkmıştır. 636’da
Arapların aldığı kent, 50 yıllık bir savaştan
sonra da 1153’te Haçlıların eline geçti;
önemli bir Haçlı limanı ve kalesi oldu.
1191’de Salaheddin Eyyubi, surlarını yıkarak
kenti ele geçirdi. Bundan bir yüzyıl
sonra yıkıntı haline gelmiş olan kentte, 20.
yüzyıl ortasına değin yerleşim görülmedi.
Filistin Araştırma Vakfı 1920-22’de yaptığı
kazılarla kalıntıları ortaya çıkardı. Günümüzde
Tel-Aşkelon Tepesi olarak bilinen
yer, ulusal eski yapıtlar parkı içinde korunmaya
alınmıştır.
Modern Aşkelon kenti ise, başlangıçta
el-Meçdal adında bir Arap yerleşim yeriydi.
Arap-İsrail Savaşı’ndan (1948-49) sonra
Araplar burasını terk etti. Sonradan yerleşen
Yahudi göçmenler kente Migdal Gad,
daha sonra da Migdal Aşkelon adını verdiler.
1950’lerde planlanan modem kentin
merkezi, batıda deniz kıyısına yakındır.
Kentte yüksek bir saat kulesi ve kapalı
çarşılar vardır. 1950’lerde ulusal su planı
için öngerilimli betondan boru üreten bir
fabrika kurulmuştur. Aynca Aşkelon’da
dokuma, plastik ürünleri ve kol saati imal
edilmektedir. Kuzeydeki sanayi bölgesinde,
otomobil parçası yapan ve tanm ürünlerini
işleyen fabrikalar vardır. Kızıldeniz’den Eylat
Umanına uzanan Negev ötesi petrol boru
hattı, Akdeniz’e Aşkelon’da ulaşır. Kent
aynca güzel plaj lan, otel ve kampingleriyle
turistik bir merkez olarak da gelişmiştir.
Nüfus (1982 tah.) 53.500.