atom

lardan biri, atom çekirdeğinin temel eleman­larından olan protonun, tıpkı C14 ve diğer bir çok elementlerde olduğu gibi spesifik öl­çüde “bozunduğu’dur. Şimdiye kadar pro­tonun kararlı, dengeli bir yapıda olduğu ka­bul ediliyor ve başka parçacıklara bozunma- yacağı düşünülüyordu. Büyük birleştirme teorileri, proton bozunmasmı ortaya attığı gibi, proton bozunmasmın deneysel olarak gözlenmesi ile kanıtlanabilinecek, sadece evrenin ilk zamanlarının özelliği olan çok yüksek enerjiler ve sıcaklıklarda oluşabilen diğer reaksiyonlar da öne sürmektedir.

Eğer büyük birleştirme kavramı doğru ise, fizikçiler, deneysel olarak test edilme­mesi imkansız olan diğer öne sürülmüş reaksiyonlara da inanacaklardır. Bu test edilemiyen teorilerden biri, Bing Bang sı­rasında yaratılmış X diye adlandırılan ha­yali bir parçacığın davranışları ile ilgilidir. X parçacığının madde / antimadde mese­lesindeki rolünü anlıyabilmek için, geçen yıi James Cronin ve Val Fitch’e Nobe! Ödü­lünü kazandıran diğer bir asimetri örneğini önceden incelemek faydalı olacaktır. 1964 yılında yapılmış olan deneyleri, Kj (K- Ze- ra- long) mezonu diye bilinen bir parçacığın bozunması ile ilgiliydi. İsmin ne anlama gel­diği ve parçacığın neye benzediği hususun­daki ayrıntılar gerçekten önemli değildir, önemli olan, eğer bazı doğa kanunları ger­çekten simetrik ise, o zaman Kt incelek- trona bozundu ğu oran da pozitrona da bo- zunmasıdır. Fitch ve Cronin çok zor bir de­ney ile bunun böyle olmadığım buldular; Kl              elektron içeren parçacık grubuna

oranla, birazcık daha fazla oranda pozitron içeren parçacık grubuna bozunmaktadır. Si­metrinin simetri uyumsuzluğu ile ilgili bu mükemmel örnek, hayali X parçacığı hakkın­da – Bu parçacık çok yoğun olup (1 quadril­lion kere protondan daha ağırdır) fizik labo­ratuarlarında asla görünme olasılığı yoktur- çok ilginç bazı spekülasyonlara zemin hazır­lanmıştır.

Kuramsal olarak X parçacığı, bu dört kuvvetin aynı şiddette olduğu, ilk parçacık­ların arasında esaslı ayrılıkların bulunmadığı, sıcaklığın çok yüksek olduğu Big Bangm başladığı sırada vardı. Xj madde/antimadde tartışmasında önemli olmaktadır.