Ausonius, Decimus Magnus

Ausonius, Decimus Magnus (d. y. 310 –
ö. y. 395, Burdigala, Galya), Latin şair ve
retorik ustası. Daha çok doğum yeri olan
Galya’nm taşra manzaralarına ilişkin betimlemeleriyle
tanınır. Burdigala’nm (bugün
Bordeaux, Fransa) ünlü okullarında önce
dilbilgisi, sonra da retorik öğretmenliği
yaptı. Bu alandaki başanlan nedeniyle I.
Valentinianus tarafından Augusta Treverorum’a
(bugün Trier) çağnlarak, Gratianus’
un özel öğretmenliğine atandı. Gratianus
tahta çıktığında önce Afrika, İtalya ve
Galya valiliklerine, 379’da da konsüllük
görevine getirildi. Gratianus’un 383’te öldürülmesi
üzerine, Garonne Irmağı kıyısındaki
malikânesine çekilerek kendisini edebiyata
verdi ve önemli kişilerle dostluğunu,
çoğunlukla şiirsel bir üslupla yazılmış mektuplarla
sürdürdü. Hıristiyan olmasına karşın,
genellikle putperest geleneğe bağlı
kalarak yazdı. Bununla birlikte sırf geride
bıraktığı yapıtlann çokluğuyla hem Hıristiyan
Latin edebiyatının, hem de kendi
ülkesinin edebiyatının öncüleri arasmda yer
aldı. Ausonius’un son yıllan, en gözde ve
tanınmış öğrencisi Nolalı Paulinus’un (sonradan
piskopos ve aziz) Hıristiyanlık uğruna
inzivaya çekilmek için edebiyatı bırakmasından
duyduğu üzüntü içinde geçti. Paulinus’a
yalvaran, acı dolu mektuplar yazmayı
ölümüne değin sürdürdü.
Yola gelmez uçan bir kişiliğe sahip olan ve
kendi deyişiyle “şiir uyuzu”nun kurbanı
olan Ausonius, kalıcı pek az yapıt bırakmıştır.
Uçanlığınm tipik bir örneği olan Technopaegnion
(Bir Sanat Oyunu) adlı yapıtı,
her dizenin tek heceli bir sözcükle sona
erdiği şiirlerden oluşur. Mosella (bugün
Mosel) Irmağı üzerine yazdığı en uzun şiiri,
taşrada yol alırken değişen manzara betimlemeleriyle,
İngiliz romantik şairi Wordsworth’ün
doğaya tutkunluğunu andıran panltılar
taşır. Ausonius’un öbür yapıtlan
arasında Praefatiunculae (Önsözler) adh
otobiyografi; astronomi ve astroloji üzerine
bilgilerin akılda tutulmasını kolaylaştıran
şiirlerin yer aldığı Eclogae; Ordo nobilium
urbium (Soylu Kentlerin Düzeni); ahlaki
oyunların öncüsü olan Ludus septem sapientum
(Yedi Bilgenin Oyunu) ve Yunan
Antolojisi’nden bazı uyarlamalan da içeren
epigramlar sayılabilir. Ausonius’un geçmişteki
dostluklara karşı duygusal bağlılığı,
ölmüş yakınları üzerine yazdığı şiirlerden
oluşan Parentalia ve Burdigalalı öğretmenleri
anlatan Professores Burdigalenses adlı
yapıtlarında açıkça görülür. Bu iki yapıt
Galya taşra yaşamına ışık tutan güzel betimlemeler
içerir.