OEBEN (Jean François), alman asıllı fransız marangozu (Eusbern, Franken 1720-Pa-ris 1763). 1751’de Charles Joseph Boulle’un Louvre’deki atelyesinde çalıştı; Gobelins’de (1754), sonra Arsenal’de (1756) saray ma- rangozu olarak çalıştı. Demirden yaptığı birtakım gizli mekanizmalar, zamanının koleksiyoncuları tarafından kapışıldı. Düzgün çizgili biçimleri ilk defa kullanarak, Louis XV-XVI geçiş üslûbunu yarattı. Oeben, Eugène Delacroix’nm büyükbabasıdır. (L)

ODYSSEUS, Yunan Bağımsızlık savaşı generallerinden (Preveze 1785-Atina 1825). Ayaklanan vatandaşlarının amacı uğruna savaştı ve Termopil’i (Thermopylai) savundu (1821-1823), fakat bir ara Türklerin tarafına geçti, sonra yine Yunanlılara dönünce hapsedildi.

ODYOFREKANS i. (fr. audiofréquence). Alternatif akımların, saniyede 50 ile 10 000 devir arasında değişen ve telefonda duyulabilir sesler üreten frekansı. Eşanl. DUYULAN FREKANS.

ODYOFON i. (fr. audiophone). Sesleri kuvvetlendirmeğe yarayan akustik âlet. -— ANSlKL. Odyofon, geniş bir yüzey üzerine ses dalgalarını alan, sertleştirilmiş kauçuk veya verniklenmiş karton levhadan meydana gelir, üst kenarında, dişlere veya elmacık kemiğine takılan küçük bir madenî levha bulunur. Âletin çalışma ilkesi, seslerin kafa kemikleri tarafından kuvvetlendirilmesine dayanır.

ODYNIEC (Antoni Edward), polonyalı şair (Boruny, Litvanya 1804-Varşova 1885). Mickiewicz’in dostu ve mücadele arkadaşıydı. Ebedî ününü, belgesel değeri çok tartışma götüren Yolculuk Mektuplarına (1875) borçludur.

ODYNERUS i. Sarı benekli, siyah renkli yaban ansı. (Yalnız yaşar; böcekleri avlayarak geçinir; yuvasını odunların, çeşitli bitkilerin, toprak yığınlarının ve eski duvarların içine yapar. Odynerus spinipes yuvasını yere yapar, giriş yerini baca şeklinde bir delikle korur. O. Laevipes yuvasını böğürtlenin kuru dallarının içine yapar. Odynerus’un 300’den fazla türü bu- lunur. Zarkanatlılarm eumenidae familyasından.

ODUNSU sıf. (odun’dan odun-sü). Odun niteliğinde olan, oduna benzeyen. ¡1 Sapının dirençli durabilmesi içinde yeteri kadar odun demeti bulunan bitkilere denir. — Ormanc. Bir ağacın gövde ve dallarında ortadaki öze ve kabuğun altındaki yalancı oduna verilen sıfat.

ODUNÖZÜ blş. i. Odunda bulunan katı maddelerden birine verilen ad. — ANSlKL. OdunÖzü’nün bileşiminde vani-lin ve koniferin gibi glikozitler de bulunur. OdunÖzü sıcakken ve basınç altında nitrik asit ve potasla karıştırılırsa erir. Amon-yaklı füksin ile koyu kırmızıya boyanır. Hidroklorik asit katılmış floroflüsin piro-kateşinde kızıl renk alır. Odunözünün fizyolojik görevi bitkiye destek olmak ve ham besisuyunu taşımaktır.

ODUNLAŞMAK dönşl. f. (odun’dan o-dun-la-ş-mak). Bot. Odun haline gelmek, oduna dönüşmek: Tomurcukların odunlaşmasına sebep olan etkenler pek iyi bilinmiyor. || Mec. Kabalaşmak. (ML) ODUNLUK i. (odun’dan odun-luk). Odunların toplu halde konulduğu yer: Bu evin odunluğu kömürlüğü yok mudur? (Şem-seddin Sami). J| Mec. Kabalık, görgüsüzlük. || Sıf. [Ağaç için] Kesilip yakılmağa uygun, odun olmağa elverişli.

ODUNCULUK i. (oduncu9dan odunculuk). Oduncunun yaptığı iş: Tapduk Dergâhında Yunus*a verilen vazife odunculukmuş (N. Araz). [M] Odunkapı mescidi (veya Nevfidan mescidi veya Çürükelma camii), İstanbul’da, Zindankapı’da cami. Bakkal Hacı Salih Ağanın yaptırdığı mescit, Mahmud II*-nin başkadını Hacı Nevfidan Kadın tarafından onartıldı. Daha sonra yandı ve 1924’te yine onarıldı. Çatısı ahşaptır. (M) ODUNLAŞMA i. (odunlaşmak’tan odun-laş-ma). Bot. Odun özünün, bir bitkisel ...

ODUNCUL sıf. ve i. (odun’dan odun-cul). Böcekbil. Ağaçla beslenen böceklere denir. — ANSlKL. Ağaçla beslenen başlıca böcek familyaları arasında kınkanatlılardan, bostrichidae, annobiidae, limexylonidae, te-keböceğigiller, ruprestidae, zarkanatlılardan siricidae, pulkanatlılardan cossidae ve se-siidae ve nihayet termitgiller familyaları sayılabilir. Bu böcekler ağaçların, özellikle çam, köknar v.b. gibi kozalaklıların filiz uçlarını yiyerek veya gövdesinde çok sayıda delikler açıp ağacı öldürerek büyük zararlara sebep olur. ...

ODUN i. (esk. türk, ot, ateş’ten ot-u-n > od-u-n > odun). Yakılmak üzere kesilerek parçalara ayrılmış ağaç: öyle yaptı Yunus; kaybedecek vakti yoktu, odunları yığdı, bir ilmek attı, vurdu sırtına (N. Araz). Birem birem toplayayım odunu / Bilem dedim bilemedim adını (Karacaoğlan). || Teşm. yol. Dayak, sopa: Yaramaza odun gerek (Şem-seddin Sami). Rahat durmazsan odunu yersin. JJ Mec. Kaba, görgüsüz, ...

O’DUFFY (Eoin), irlandalı general ve siyaset adamı (Castleblayney, Monaghan 1892-Dublin 1944). İrlanda’nın bağımsızlığı için savaştıktan sonra kurmay başkanlığına getirildi (1921-1922). 1923-1933 Arasında Millî Muhafız alayı kumandanıydı. E. De Valera tarafından görevden uzaklaştırıldı. Faşist bir parti kurdu, ama partisi başarı kazanamadı. 1936’da birkaç ay Ispanya’da altı yüz kadar taraftarıyle milliyetçilerin safında dövüştü.

ODOYEVSK1Y (Aleksandr lvanoviç, kont), rus şairi (Petersburg 1802-Kafkasya 1839). Dekabristlerin komplosuna ve ayaklanmasına katıldı; 1937’ye kadar Çita’da (Sibirya) sürgün yaşadı, sonra er olarak Kafkasya’ya gönderildi. Esirken, ağır, dinî ve aşırılığa kaçmayan bir deyişle dermontov’-u müjdeleyen yurtsever veya lirik şiirler yazdı. —Yeğeni, kont vladimir FYODORO-Vtç, yazar (Moskova 1804-ay.y. 1869), fantastik (Akıl Hastanesi, 1824), yergili (Prenses Zizi, 1826) hikâyeler yazdı. İslavcılığın temsilcilerindendi; ...

O’DOWD (Bernard), avustralyalı şair (Beaufort, Victoria 1866 – Melbourne 1953). Bir «savaşkan şiir» türünün yayıcısıydı. Bildiri havasında, kişiselleştirilmiş soyutlamalar ve klasik anıştırmalarla dolu şiirler yazdı: Downward? (Aşağıya Doğru) [1903]; The Bush (Çalı) [1912].

ODOTAKİMETRE i. (fr. odotachymètre’-den). Oto. Eskiden otomobillerde, hem kilometre saati, hem de hız göstergesi görevi yapan magnetik cihaz.

ODOSTOMtA i. önden solungaçlı karın-danbacaklı yumuşakça (pyramidellidae familyasından); kavkısı küçük delikli, oval veya konimsi, kolümeli eğri dişlidir; bütün denizlerde Tersiyerde fosiline rastlanır.

ODOR1C da Pordenone, fransisken ilâhiyatçısı (Pordenone, Friuli 1265’e doğr. -Udine 1331). 1290’da rahip oldu. Tataris-tan’a gönderildi, on yedi yıl Moğolistan’da geziler yaptı. 1314-1330 Arasında Kal-de’de, Hindistan’da ve Çin’de ikinci bir yolculuğa çıktı. D eserip tio Terrarum veya ttinerarium’da bu yolculuklarını anlattı, bu eserlerde XIV. yy. Asya’sı üstüne pek çok yararlı bilgi vardır. Yazarın alçakgönüllü olması yüzünden bazı kopyacılar yazdıklarını Marco ...

ODONTOYİT sıf. (fr. odontoîde). Anat Odontoyit çıkıntı, ikinci boyun omurundaki (eksen kemik) büyük dikey çıkıntı. (Başın dönüş hareketleri bu çıkıntı ile gerçekleşir. Odontoyit çıkıntı atlas kemiğinin arka kemeri ile eklem teşkil eder.)+ 1. Eskiden balıkların fosil dişlerine verilen ad. (L)

ODONTOTARSUS i. Kurak yamaçlarda, bitkiler üzerinde yaşayan böcek. (İlmî adı Odontotarsus purpureolineatus. Heteroptera takımının pentatomidae familyasından.