azo boyaları,

azoboyarmaddeler olarak da bilinir, molekül yapılarında azo grubu (-N=N-) bulunan, bireşim yoluyla üretilmiş (sentetik) organik boyarmaddeler sınıfı. Sanayide kullanılan boyarmaddelerin yandan çoğu bu sınıftandır. Bu boyarmaddeler, kimyasal özelliklerine bağlı olarak en iyi sonuç verdiği elyafın cinsine ve uygulama yöntemine göre çeşitli gruplara ayrılır. Pamuğun azo boyalarıyla boyanmasında uygulanan en eski yöntem, birbirleriyle tepkimeye girerek, boyarmaddenin elyafın içinde ya da yüzeyinde tutunmasını sağlayacak olan iki kimyasal bileşenli çözeltinin art arda birkaç kez elyafa uygulanmasına dayanır. Geliştirilmiş boyalar denen bu grubun en iyi bilinen üyesi, 1880’lerde piyasaya sürülmüş olan primulin kırmızısıdır. Sübstantif boyalar adıyla bilinen azo boyalan, uygulaması en kolay olan gruptur. Bu boyaların bileşiminde, suda çözünmelerini sağlayan kimyasal gruplar bulunduğu için, çözelti içindeki boyarmaddeyi pamuk kolayca emebilir. 1884’te bulunan Kongo kırmızısı sübstantif boyaların ilk örneğidir; bir zamanlar çok kullanılan bu boya sonradan yerini, asitlerden etkilenmeyen ve kolay solmayan başka boyalara bırakmıştır.