BAL

BAL; Alm. Honig, Fr. Miel, İng. Honey. Bal
ansının (Apis mellifica) çiçek nektarlanndan (balözü
bezleri) topladığı özsu içindeki sakkarozun,
arının midesinde değişme (invesiryonu) ile husûle
gelen madde. Bir kovanda bulunan üç cins andan
işçi anlar petekleri bal ile doldururlar ve gözlerinin
üstünü balmumu ile örterler. Sonbaharda
kovandan alman peteklerdeki bal, ya ısıtılarak
(eritilmiş bal) veya sıkılarak yahut da santrüfüj ile
(süzme bal) elde edilir.
Açık sarıdan kırmızımsı sarıya kadar değişen
renkte, kendine has özel kokuda, tatlı lezzetli, koyu
şurup kıvammda bir sıvıdır. Tâzeyken şeffaf olduğu halde zamanla içinde glikoz kristalleri teşekkül
ederek yoğun bir hâl alır.
% 62-83 kadar şeker ihtivâ eder. Bunun yanında
bir miktar sakkaroz ile dekstrin de vardır.
Kullanılışı: İhtivâ ettiği maddelerden ve vitaminlerden
dolayı besleyici olarak kullanılır. Bilhassa
çocuklarda yumuşatıcı bir tesiri vardır. Mideyi
ve gözleri kuvvetlendirir, balgamı keser, boğaz
ağrılarına iyi gelir. Bal bütün hastalıkların
ilâcıdır. Hadîs-i şerifte; “Ölümden başka her
derde şifâdır”, “Üç şey bedeni besler: Güzel
koku, yumuşak kumaştan güzel elbise ve bal
yemek.” buyuruldu. Balda yetmiş peygamberin
duâsı vardır.
Bel ağrıları için petekli baldan 100 gr, erimiş
iç yağı ile bir havanda dövülüp bele sarılırsa ve
böylece üç gün devâm edilirse ağndan eser kalmaz.
Akıl ve fikre fevkalâde kuvvet verir.
Ilık suda şerbet yapılıp içilirse kuvvetli müshil
tesiri yapar.
Kanı temizler, deveranı kolaylaştırır.
Kalp çarpıntılarını önler.
Mideye ferahlık verir. Halbuki şeker mideyi
kızdırır.
Sıcak içilirse yedi dakikada, soğuk içilirse
yirmi dakikada kana karışır.
Hazım için kat’î devâdır. Karbonata lüzum
yoktur. Karbonat mide için zararlıdır.
Kansızlar için kan deposudur.
Kemik hastalığı için kat’î devâdır.
Âsâbı bozulanların ve uykusuzların âsâbmı
teskin eder.
Süt ile bal bol sulandırılıp içilirse şeritleri öldürür.
Ilık bir beze sürülüp boğaza sarılırsa boğaz ve
gırtlak ağrıları derhal kesilir.Bir miktar bal sirke ile karıştırılıp ağız çalkalanırsa
ağızda koku kalmaz.
Karın ağrılarını keser.
Bal arısının iğnesi romatizmaya devâdır. Romatizmalı
uzvu ara sıra iğneletmek faydalıdır.
Yatağını ıslatan çocuklara bal yedirilmelidir.
Islatma kesilir.
Kaynatılmış olan ada çayına biraz sirke, biraz
da bal karıştırılarak gargara edilirse, boğaz anjinini
tedâvî eder. Bâdemcikler iyi olur.