BANOTU

BANOTU (H y o sc y am u s ); Alm. Bilsenkrau
t, Fr. Jusquame, İng. Herbane. Familyası: Patlıcangiller
(Solanaceae), Türkiye’de yetiştiği yerler:
Memleketimizde altı türü vardır.Hemen hemen
her tarafta, tarla ve yol kenarlarında tesâdüf edilir.
Yumuşak tüylü, otsu bir bitki. Gavurhaşhaşı
adıyla da anılmaktadır. Yaprakları yumuşak, saplı
veya sapsızdır. Çiçekleri sapsız veya kısa saplıdır.
Taç yaprakları alt tarafta tüp şeklinde, üst tarafta
biraz eğri olarak genişlemiş ve yayılmış olup,
tepede beş lopludur. Meyve çok tohumlu ve bir kapakla
açılıp tohumlarını saçan bir kapsüldür.
Memleketimizde altı banotu türü bilinmekle
berâber, bu türlerden yalnız Hyoscyamus niger
(Siyah banotu) ile H.muticus (Mısır banotu) tedâvî
sâhasmda kullanılmaktadır. Mısır banotu memleketimizde
Malatya civârında bulunmaktadır. Bilhassa
alkaloit endüstrisi için önemlidir. Siyah banotu
hemen hemen bütün Anadolu ve Trakya’da
bulunur. Tıbbî maksatlar için kullanılır.
Hyoscyamus niger (Siyah banotu): Mayıseylül
ayları arasında sarımsı renkli çiçekler açan,
30r80 cm boylarında, 2 senelik, otsu ve özel kokulu
bir bitkidir. Gövdeleri dik, basit veya dallanmış ve
yapışkan tüylüdür. Yaprakları, donuk yeşil renkli,
kenarları girintilidir. Çiçekler çok kısa saplıdır.
Çanak yaprakları tüp şeklinde, üzeri damarlıdır.
Taç yaprakları huni şeklinde, beş parçalı, kirli sarı
renkli ve mor damarlıdır. Meyvaları çanak yapraklar
tarafından sarılan, kapak ile açılan bir kapsüldür.
Bu kapsül içinde gri esmer renkli, ovalveya böbrek şeklinde, üzerinde küçük çukurcuklar
bulunan çok miktarda tohum bulunur.
Kullanıldığı yerler: Bitkinin kullanılan kısmı;
yaprakları, kökü ve tohumlarıdır. Yapraklar,
bitki çiçekli iken toplanır ve kurutulur. Tohumlar
tamâmen olgunlaştıktan sonra alınır, güneşte veya
daha iyisi 40-50 derecelik fırınlarda kurutulur.
Yaprak, tohum ve bilhassa köklerde alkaloitler
bulunmaktadır.
Kuvvetli bir uyuşturucu ve ağrı kesicidir. Bâzı
müshillerin tesir edebilmesini kolaylaştırır. Çeşitli
merhemlerin terkibinde kullanılmaktadır. Bilmeden
kullanıldığında sık sık zehirlenmelere sebeb
olan bir bitkidir.