banoz

abanozgilıo. (Ebenaceae) familyasının Diospyros cinsinden, yaygın olarak tropikal ormanlarda bulunan birçok ağaç türünün odunu. İyi abanoz çok ağırdır, siyaha yakın renktedir ve yalnızca ağacın orta bölümünden elde edilir. Rengi, dayanıklılığı, sertliği ve iyi cila tutma özelliği nedeniyle abanoz, marangozluk ve kakma işlerinde, piyanolann siyah tuşlarının ve bıçak saplarının yapımında, torna işlerinde kullanılır. Eski Hint kralları abanozdan asalar ve simgeler ve abanozun zehire karşı koruyucu etkisi olduğuna inandıklan için de içki kaplan yaptmrlardı. Herodotos, EtiyopyalIların üç yılda bir 200 abanoz kütüğünü vergi olarak İran’a yolladıklannı anlatır. En iyi Hint ve Seylan abanozu, Sri Lanka’ da (Seylan) Trincomalee’nin batısındaki düzlüklerde bolca yetişen Diospyros ebe- «ı/m’dan elde edilir. Ağaç, geniş gövdesi ve simsiyah rengiyle tanınır; kabuğunun kömürleşmiş gibi görünmesine karşın, altındaki odun ağacın orta yerine kadar beyazdır. Ağacın asıl kullanılan koyu renkli orta bölümünden ise 30-100 cm çapında kütüklerelde edilir. Dpğu Hint abanozlarının çoğunu D. melanoxylon türü verir. Hindistan’daki D. montana’mn abanozu ise sarımsı-gri renkli, yumuşak ama dayanıklı bir odundur. D. quaesita ağacından Sri Lanka’da Cala- mander olarak bilinen bir odun elde edilir. Bu odun damarlannın sıklığı, yüksek sertlik derecesi, sarıya çalan kestane rengi, siyah benekleri ve çizgileri nedeniyle kaplama ve mobilya yapımında kullanılan çok değerli bir malzemedir. Anayurdu Angola olan ve Gabon, Lagos, Calabar ve Nijerya abanozu olarak da bilinen, siyah abanoz (D. dendo) simsiyah ve sert odunu nedeniyle değerli bir kereste ağacıdır. Jamaika ya da Amerikan abanozu ve ticarette kullanılan yeşil abanoz baklagiller (Leguminosae) familyasından bir ağaç ya da ağaççık olan Brya ebenus’ddLn elde edilir. Bunun odunu parlak koyu kahverengi, sudan daha ağır, çok sert ve cilalanmaya çok elverişlidir.