BASRA KÖRFEZİ

BASRA KÖRFEZİ; Hint Okyanusunun Arabistan
Yarımadası ve İran arasındaki girintisi. Doğusunda
İran, kuzeybatıda Irak ve Kuveyt, batısında
Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri
bulunur. Dicle ve Fırat nehirleri birleşerek Şattülarab
adıyla körfezin kuzey ucundan denize dökülür.
Körfez, kuzey-güney doğrultusunda Şattülarab’ın
döküldüğü yerden Hürmüz Boğazına kadar
uzanır. Buradan ¡Umman Denizine ve oradan da
Hint Okyanusuna bağlanır. Yüzölçümü 236.800
km2, ortalama derinliği 25 m olup, en derin yeri
102 metredir.
Sıcak bir deniz olan Basra Körfezinin ortalama
sıcaklığı, kışın 20°C, yazın 30°C’dir. Körfez
bölgesinde havanın çok sıcak olması sebebiyle
buharlaşma fazladır. Dolayısıyla tuzluluk oranı
yüksektir (%4). Yaz mevsiminde Arap Yarımadasındaki
çöllerden “Şamar1 adı verilen tozlu kuzeybatı
rüzgârları körfeze doğru eser.
Dünyâ petrol nakliyatı bakımından körfez çok
önemlidir. İç kısımlarda çıkarılan petrol, boru hatları
ile limanlara getirilerek, dünyâya buradan sevk
edilir. Bu durum körfezin büyük bir jeopolitik önem
kazanmasına sebeb olmuştur. Başlıca limanlar;
Abadan, Bender, Şahpur, Kuveyt, Bahreyn ve Dubai’dir.
İnci avcılığı, Basra Körfezinde çok eski zamanlardan
beri yapılmaktadır. 1990 senesi sonlarında
Irak’m Kuveyt’i işgali ile başlayan Körfez
Krizi, daha sonra Amerika ve Müttefik kuvvetlerinin
Irak’a karşı savaş açmasma sebep oldu. 1991 Şubatında
başlayan savaş neticesinde, Irak, Kuveyt’i
boşaltmak mecburiyetinde kaldı. Savaşın büyük
bir bölümü Basra Körfezi ve kıyılarında olduğu
için Körfez Savaşı adını aldı. Bir oldu bitti ile 2
Ağustos 1990’da Kuveyt’i işgal eden Irak lideri
Saddam Hüseyin, dünyaca jeopolitik öneme sahipolan Körfez Savaşının çıkmasına sebep oldu ve
dünyayı karşısına aldı (Bkz. Körfez Savaşı).