BATMAN RAFİNERİSİ

BATMAN RAFİNERİSİ; Alm. Raffinerie in
Batman, Fr. Raffinerie de Batman, İng. The refinery
of Batman. Batman ilinde bulunan, Türkiye’nin
en eski ham petrol arıtma tesislerinden.
Batman Rafinerisinin kuruluşu 1930’da İstanbul’un
Beykoz ilçesinde “Türkiye Neft Sanayi
A.Ş.” adıyla kurulan ve “Boğaziçi Tasfiyehânesi”
olarak anılan özel bir rafineriye dayanır. Romanya’dan
gelen ve ham petrol işleyen bu rafineri
1934’te kapandı. 1940’ta Raman’da petrol bulunması üzerine, bu rafinerinin tesisleri MTA tarafından
satın alınıp Maymune Boğazına taşındı ve
“Raman Tecrübe Tasfiyehânesi” adıyla 1941’de
kuruldu. Tesisin günlük ham petrol işleme kapasitesi
3 tondu. Bu küçük rafinerinin ihtiyacı karşılayamaması
üzerine 1948 senesinde Batman’da “Batman
Tecrübe Tasfiyehânesi” adıyla daha büyük
bir rafineri kuruldu ve Raman’daki rafineri söküldü.
Yeni rafinerinin günlük kapasitesi 200 tondu.
Petrol üretiminin devamlı artması ve yeni kuyuların
üretime geçmesi neticesinde bu tesisler
de yetersiz kalınca 1953 senesinde aynı yerde daha
geniş kapasiteli ve modem bir rafineri kurulması
kararlaştırıldı. Yapım işleri bir Amerikan şirketine
ihâle edildi. Yeni rafinerinin inşaatı devam
ederken 1954’te çıkarılan 6326 sayılı Petrol Kânunu
gereğince TPAO (Türkiye Petrolleri Anonim
Ortaklığı)ya devredildi.
1955’te deneme üretimine geçen Batman Rafinerisi,
bir yıl sonra da tam kapasiteyle çalışmaya
başladı. 1962,1966 ve 1972’de yeni ünitelerin eklenmesiyle
kapasitesi genişletildi. 1966 senesinde
700.000 tonluk yıllık kapasitesi 1972’de 1,1 milyon
tona çıkarıldı. İki ham petrol arıtma birimi, TCC
(Termal Katalitik Kraking), LPG, reformer ve kimyasal
arıtma birimlerinden meydana gelen rafineride,
benzin, asfalt, gaz, hafif nafta, kerosin, dizel
yakıtı ve sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) elde edilmektedir.
Türkiye toplam ham petrol işleme kapasitesinin
yaklaşık % 4’ünü işleyen Batman Rafinerisinde
arıtma birimlerine ek olarak buhar santralı,
elektrik santralı gibi yardımcı birimler ile
oksijen, varil ve teneke fabrikaları vardır.