BEKİR KÜTÜKOĞLU

BEKİR KÜTÜKOĞLU; Cumhûriyet devri târihçilerinden.
1926 yılında Nevşehir’in Ürgüp ilçesinde
doğdu. İlköğrenimini doğum yerinde, orta
öğrenimini Kayseri’de gördü. Başarılı bir talebe
olan Bekir Kütükoğlu 1944’te Kayseri Lisesi
Fen Bölümünü bitirdi. İstanbul’a giderek Teknik
Üniversiteye girmek üzere aday kaydını yaptırdı.
Hatta ilk günkü imtihana girdi. O sırada İstanbul
Yüksek Öğretmen okuluna, lisede üç yıl iftiharla
geçenlerin imtihansız kabul edildiklerini örğenip
Teknik Üniversiteye girmekten vaz geçti ve Yüksek
Öğretmen Okuluna kaydoldu. Bir taraftan
Yüksek Öğretmen Okulunda okurken, diğer taraftan
Edebiyat Fakültesindeki derslere devam etti.
1948’de Yüksek Öğretmen Okulunu bitirdikten
sonra Adana’nın Hârûniye ilçesine bağlı Düziçi
Köy Enstitüsüne târih öğretmeni olarak tayin edildi.
Bir müddet bu okulda vazife yaptıktan sonra askere
gitti. Askerlikten sonra Zonguldak’a tayin
edildi. 1951 yılında İstanbul’da toplanan Müsteşrikler
Kongresinde vazife alan Bekir Kütükoğlu 23
Ocak 1953’te İÜ Edebiyat Fakültesinde Umûmî
Türk Târihi Kürsüsü asistanı olarak vazife aldı.
Prof. Zeki Velidî Togan tarafından asistanlığa alındı.
23 Ocak 1953’te İÜ Edebiyat Fakültesinde
Umumi Türk Tarihi Kürsüsü asistanı olarak vazife
aldı. Bu sırada Rusçayı öğrendi. Zeki Velidi
Togan onun Orta Asya Tarihiyle ilgili bir tez hazırlamasını
Bekir Kütükoğlu da Osmanlı arşiviyle
ilgili bir tez hazırlamayı istediği için aralan
açıldı. Zeki Velidi Togan’m kürsüsünden ayrıldı.
Prof. Cavit Baysan tarafman kendisinin müdürü
bulunduğu Türkiyat Enstitüsü’ne müdür muavini
olarak getirildi. 31 Mart 1954’te bu vazifeye başlayan
Bekir Kütükoğlu, Cavit Baysun’un başkanı olduğuYeniçağ Târihi Kürsüsündeki Dr. Münir Aktepe’den
boşalan kadroya asistan olarak vazifelendirildi.
Bundan sonra hızlı vé yoğun bir çalışma yapan
Bekir Kütükoğlu hazırladığı “Osmanlı-Safevî Münasebetleri”
(1578-1590) konulu teziyle Mart
1957’de doktor unvanını aldı. Arkasından da aynı
konunun 1590-1612 seneleri arasını ihtiva eden
doçentlik çalışmasına başladı. Bu arada Yeniçağ
Tarihi Kürsüsündeki faâliyetlere de katıldı. Bü kürsü
mensuplarının müşterek çalışmalarıyla gerçekleştirilen
Âlî’nin Mevâidü’n-Nefâis ü Kavâidi’l-
Mecâlis adlı eserinin baskıya hazırlanmasında
önemli vazife aldı. 1959’da Vak’anüvis Vâsıf Efendinin
kaynaklarından olan Çeşmîzâde Mustafa Efendinin
Târihinin édition critique adlı eserini yayımladı.
Doçentilk tezi çalışmaları sürerken Fransız
kütüphane ve arşivlerinde araştırma yapmak üzere
Haziran 1961’de Parise gitti. Pariste kaldığı bir sene
içinde ve kısa bir müddet için gittiği Londra’da
şark yazmalarıyla ilgili hayli malzeme topladı.
1962’de Osmanlı-İran Siyâsî Münasebetleri
adlı eserini bastırdı. Kasım* 1965’te doçent olan Bekir
Kütükoğlu 1967 martından itibâren Edebiyat
Fâkültesinde öğretim üyeliği yanında Yüksek İslâm
Enstitüsünde iki yıl müddetle müdürlük yaptı.
1970’de bir yıl süreyle Londra’da British Library
ve Devlet arşivi ile Paris bibliothèque Nationale ve
Viyana National-bibliothek’de incelemelerde bulunduktan
sonra 1971 başında yurda döndü. Ord.
Prof. Ömer Lütfi Barkan’m ayrılmasıyla boşalan
Fen Fakültesi İnkılab Tarihi derslerini de yürüttü.
1974 mayısında Kâtib Çelebi Fezlekesinin
Kaynaklan adlı takdim tezini sunarak profesör oldu.
1976’dan itibaren birkaç yıl Edebiyat Fakültesi
inkılab Tarihi derslerini okuttu. 5 Ekim 1983’te Yeniçağ
Tarihi Anabilim Dalı başkanlığı, 1 Temmuz
1983’de Edebiyat Fakültesi İslam Araştırma Merkezi
müdürlüğü, 25 ocak 1990’da ise Tarih Bölümü
başkanlığına getirilen Bekir Kütükoğlu 28 Haziran
1990’da İstanbulda öldü.
Yurt içi ve yurt dışındaki çeşitli kongre, sempozyum,
seminer ve kongrelere katılarak tebliğler
sunan Bekir Kütükoğlu Türk Tarih Kurumu ve
Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü asil üyeliklerinde
bulundu. Milli Eğitim Bakanlığınca yayınlanan
İslam Ansiklopedisinde murahhas âza
ve murahhas müdür olarak vazife yaptı. Tercüman
Gazetesince yayınlanan 1001 Temel Eser serisinin
kontrolünde vazife aldı.
Osmanlı kültürüne ve kaynaklarına vukûfiyeti,
tetkiklerinde titizliğiyle ve tevâzusu ile tanınan
Bekir Kütükoğlu’nun; Çeşmizâde Târihi, Qsmanlı-
İran Siyâsî Münâsebetleri, Kâtip Çelebi
Fezlekesinin Kaynaklan adlı basılı eserlerinden
başka çeşitli ansiklopedi ve dergilerde yayınlanan
makâleleri ve tebliğleri de vardır. İslâm AnAnsiklopedisi’ne
yazdığı Vekayinüvis maddesi bunun
örneklerindendir.