BOHR

BOHR, (Hiels), Atom ve molekül yapısı için modem
bir teori kuran DanimarkalI ünlü fizikçi. 1885’de
Kopenhag’da doğdu. Babası Kopenhag Üniversitesi’nde
profesör olduğundan, iyi bir çevrede yetişti. Kendisiniri
merak ve kabiliyeti yanında, aynı üniversitede baba
dostu iyi bir fizikçi bulunhışsı, onun çalışmalarında
büyük faydalar sağlamıştır. \
İlk çalışması olan, suyun yüzey gerilimi için teorik ve
tecrübi araştırmalar onun şöhretinin basamağı oldu. Bu
başansı Kopenhag Akademisi’nin altın madalyasını
kazandırdı.Kembriç’tearkasından Mancester’de çalışma“- /
larına aralık vermeden devam etti.. (1912-1916)
Rutherford’un 1911 yılında atom yapısı ile ilgili olarak
ortaya sürdüğü fikirler üzerine kendinin teorisini kurdu.
Rutherford teorisine göre atom, artı yüklü bir çekirdek
ile bunun çevresinde dönen eksi yüklü elektronlardan
meydana gelmekteydi. Böyle bir model klasik fizik kurallarına
uymuyordu. Çünkü elektronların çekirdek etrafındaki
hareketleriyle ışın salmaları sonucu enerji kaybedip
çekirdeğe yapışmaları gerekirdi. Halbuki böyle bir olay
olmuyordu.
Öte taraftan Max Planckda enerjinin kuvanta denilen
küçük tanecikler biçiminde olduğu teorisini ileri sürmüştü.
Bohr. Rutherford ile Planck’ın görüşlerini
birleştirerek yeni bir teori ortaya attı. Bohr’a göre elektronlar
çekirdek etrafında değişik enerji seviyelerindeki
yörüngelerde hareket ederler. Buna göre elektronlar enerji neşretmeyebilir, ancak bir yörüngeden diğer bir
yörüngeye atlarken ya enerji alır veya verirler. Böylece
bu teori sayesinde tayfların izahı da mümkün oluyordu.
Bohr tutulan veya neşredilen ışınların frekansının
elektron yörüngeleri arasındaki enerji farkından kaynaklandığını
ortaya koydu. Bazı bilim adamları tarafından
sonradan Bohr teorisine bazı değişiklikler getirildi.
Meselâ elektron yörüngelerinin elips biçiminde olması ve
elektronların bir tanecik değil de dalga olduğu teorisi
gibi. Bu başarı ve çalışmalarından dolayı Bohr’a
Kopenhag’da profesörlük ünvanı verildi ve 1920’de teorik
fizik enstitüsüne direktör oldu.
Atom ve molekül yapısı için kurduğu modern teori
sebebiyle 1922 Fizik Nobel Mükafâtını kazandı. İkinci
Dünya Harbi’nin sonlarına doğru İsveç’e, ordan da
İngiltere’ye gitti. Daha sonra Danimarka Fen ve Edebiyat
Akademisi Başkanlığı’na getirildi. Ölümüne kadar bu
görevde kaldı. 1962 yılında öldü.