Tarihi
Bolu’nun ilk sakinleri Hititler’dir. M.Ö. 1211
senelerinde bütün Hitit toprakları gibi Bolu’da Frigyalıların
eline geçti. Frigyalıları yenen Lidyalılar
Bolu’ya sahip oldular. Persler M.Ö. 6. asırda (546
senesinde) Lidyalıları yenince kısa bir müddet bölgeye
hakim oldular. 200 sene Misya ve Patlagonya
isimleri altında genel valilerle idare ettiler. M.Ö. 336’
da Makedonya Kralı Büyük İskender Persleri yenerek
Anadolu’nun bir çok yeri gibi Bolu’yu da £İe
geçirdi. Büyük İskender’in ölümü üzerine Makedonya
krallığı yıkılınca Anadolu’nun bazı yerlerini
Yunanlı olmayan fakat Yunan kültürü altında kalan
milletler ele geçirdiler. Bu gün bazı Afrika ülkelerinin
resmi dili İngilizce veya Fransızca’dır. Fakat bu ülkenin
İngiliz ve Fransız milleti ile ilgisi yoktur. İşte o
zamanda Yunanca konuşan, fakat Yunanlılıkta ilgisi
olmayan bazı milletler Anadolu’nun bazı bölgelerinde
hakim oldular. Bolu’da da Bitinya krallığı
kuruldu. M.Ö. l ’nci asırda Pers asıllı fakat Yunanca
konuşan Pontus devleti saldırınca, Bitinya’nın son
kralı Üçüncü Nikomedes Romalıları yardıma
çağırdı. Pontus krallığı yenildi. Bitinya Kralı Üçüncü
Nikomedes ölünce vasiyeti icabı Bolu bölgesi Roma
İmparatorluğu’na katıldı. Roma 395 senesinde ikiye
parçalanınca Bolu Doğu Roma’nın (Bizans)’ın
payına düştü.
1071 Malazgirt Zaferinden sonra Türkler Anadolunun
batısına doğru ilerlemeye devam ettiler.
Alparslan’ın oğlu Melikşah Emir Süleyman Şah’ı
Kızılırmak ile İstanbul arasındaki bölgeyi almaya
memur etti. Ve bölgeye yerleştirilmek üzere Türkistandan
gelen 100 bin Türkmen verdi. 1074 de Bolu’ya
yerleşen Türkmenler, BizanslIların çok önceleri Balkanlardan
getirdikleri Bulgar, Peçenek, Uz ve
Kuman Türkleri ile kolayca kaynaştılar. Balkanlardan
gelen Türkler hıristiyanlaşmış, fakat Türkçe lisanını,
ö rf ve adetlerini unutmamışlardı. Bunlar kısa
zamanda Müslüman olmakla şereflendiler. Selçuklu
Devletinin komutanları Artuk, Tutuk, Danişmend,
Karatekin, Saltuk Beyler Süleyman Şah’ın emrinde
olarak İstanbul sınırına dayandılar. Bu akınlar esnasında
Bolu’yu Horasanlı Aslahaddin feth etmiştir.
Bolu köyleri Türk boylarının isimlerini taşır. Kayı,
Dadurga. Salur, Karken, Yenice, Çatak, Berk, Karaceli.
Bavındır veYuvaıdaha pek çoğu Türk boylarının
isimleridir. Haçlı seferlerinde kısa bir müddet Bolu’
ya Trabzon Rum Pontus hakim oldu ise de bölgedeki
halk Türk olduğundan bu işgal kısa sürdü. 1197
de Bolu ikinci defa feth edildi. Selçuklu Devleti
yıkılınca 1308 bir ara Bolu Moğolların eline geçmiştir.
Osmanlı Devleti kurulunca Osman Gazi zamanında
Bolu, Göynük, Mudurnu ve Taraklı, Konuralp
tarafından feth edildi. Orhan Gazi zamanında ise
Akçakoca, Kandıra. Düzce ve Üsküb feth edildi.
Timur’un Ankara savaşı zamanında Bolu Candaroğulları
(İsfendiyaroğulları)’nın hakimiyetine geçmişse
de İkinci Murad Han zamanında yeniden Osmanlı
Devletinin olmuştur. 1324-1694 arasında beylerbeyi
mutasarrıf olarak bulunmuştur. Kanuni şehzadelik
devrinde Bolu’da valilik yapmıştır. 1811-1864 arasında
bağımsız sancak olmuştur. Kütahya’daki Anadolu
Beylerbeyliğine bağlı 14 sancak (vilayet)
merkezlerinden biri olmuştur. Tanzimattan sonra
Kastamonu’ya bağlı sancak olmuştur. Birinci Dünya
Harbinden sonra düşman istilası görmediyse de
maddi zarar gördü. Nüfus ve ticareti azaldı. Cumhuriyet
devrinde vilayet oldu. Son senelerde yeniden her
sahada gelişmeye başlamıştır.
BOLU NUN TARİHİ
16
Ağu