BURUN

BURUN, Alm. Nase (f), Fr. A/ez (m), İng. Nose. Kıkırdak,
yumuşak doku ve kemiklerden meydana gelmiş
koklama ve nefes alma organı. Burun, yüzün ön kısmında
ağzın hemen üstünde iki gözün arasında piramit
şeklinde uzanır. Gözler arasında başlayan burun, ağzın
üzerinde iki burun deliği ile son bulur. Burun delikleri
birbirinden sapan kemiği ile ayrılır. Burnun dış kısmı
deri kasları ve deri ile örtülüdür.
Burun nefes alma ve koku alma görevinden başka
kulak zarının iç ve dış yüzeyleri arasındaki basınç dengesini,
konuşurken ses tonunu ayarlamada yardımcıdır.
Burundan geçen hava, buradaki kıllar ve burun salgısı
(sümük) tarafından süzülür. Yüz kemikleri ve kafa
kemiklerindeki “sinüs” adı verilen kemik boşlukları da
burna açılır.
Burun iç yüzeyini döşeyen dokunun (mukozanın)
allerji, tozlar, bakteri ve virüsler, tahriş edici maddeler
tarafından iltihaplandırılması ile soluk almak zorlaşabilir.
Burun orta bölmesinin bir tarafa çarpıklığı da nefes
almada zorluk ortaya çıkarabilir. Burundaki bir iltihabî
hadise, kızarıklık, şişlik ve ağrı ile kendini gösterir.
Ayrıca iltihabın hasar yapması veya kazadan dolayı
olan bir burun hasarı durumunda plastik cerrahi
uzmanı tarafından tedavi gerekir.
Burunda iç yüzeyden çıkan uzantılara “ polip” adı
verilmektedir. Bunlar normalde bulunmaması gereken
dokular olup, bazı hücrelerin anormal çoğalmalarından
ortaya çıkarlar. Müzmin iltihaplarda ve astımda
polip gelişmesi sıktır. Polipler burundan nefes almayı
zorlaştırırlar. Bu durumda ufak bir müdahale ile polip
çıkarılır. Yerinden çıkarılan polip, yeniden büyüycecek
olursa, yapılacak iş yeniden almaktır.
Burun iltihaplan genellikle bir üst solunum yolu
hastalığı ile beraber bulunur. Akıntı, şişme, ağrı ve kızaBURUN
İÇ YAPISI
1. Geniz
2. Orta kulak
kanal ağzı
3. Geniz bademciği
4. Kemik boşluğu
5. Hipotiz bezi yuvası
(Türk eğeri)
6. Ana koku siniri
7. Orta koku sinirleri
8. Alın kemiği boşluğu
9. Yan koku sinirleri
10. Burun bölmeleri
11. Burun deliği
12. Burun girişi
rıklıkla kendini belli eder. Bu devrelerde burnu yumuşak
bir mendille temizlemeli, yabancı maddelerle
temasını önlemelidir. Burnu karıştırmak yeni mikropların
girmesine neden olacağı için tehlikelidir.
Burun kanaması: Burun damar bakımından zengin
olduğundan kanaması sıktır. Hemofili ve diğer kan pıhtılaşma
mekanizmasını bozan hastalıklar, aşırı tansiyon
yüksekliği burun kanamasıyla kendini gösterebilir.
Atardamarların çatlamasına neden olan ezilmeler ve
tümörler de kanamaya sebep olurlar.
Burun kanamasının tedavisinde ilk yapılacak iş başı
arkaya atıp burnun iki kanadını parmaklar arasında
sıkmaktır. Burun kanaması bu yolla genellikle birkaç
dakikada sona erer. Bu sırada ağızdan solumak, 15
dakika kadar sonra burnu serbest bırakmalıdır.
Kanama durduktan sonra uzanmalı ve bir müddet
hareket etmemelidir. Buruna en az üç saat dokunmamalıdır.
Kişi yaşlıysa, kanama durmuyorsa, kanamadan
dolayı kişinin yüzünde solukluk ve halsizlik oluşmuşsa,
kanama tekrarlıyorsa bir hekime müracaat etmelidir.
12
Alın ve burun kemig
birleşme çizgisi
Burun kemiği
Burun üst
kıkırdağı
Uç kıkırdak
Burun ve üst çene kemiği
birleşme çizgisi
Elmacık kemiği
Üst çene ve alın kemii
birleşme çizgisi
Yan kıkırdaklar
‘ Alt kıkırdak