BUZ

BUZ; Aim. Eis (n), Fr. Glace (f), İng. Ice. Suyun katı hâli. Katı haldeki su tabiatta kar, dolu ve buzul şeklinde bulunur. Renksiz ve kristal hâldedir. Altıgen şeklindeki kristalleri, kar tânelerinde ve pencere camlarında donmuş hâlde çok güzel görünür. Su, 0°C’de donduğunda hacmi takriben % 11 genleşir ve içinde bulunduğu kabı zorlar. Donan su borularının çatlaması bundandır. Donma, suyun yoğunluğunu azaltır, bu yüzden buzdağları suda yüzerler. Bütün cisimler, ısınınca hacimce genişler, soğuyunca küçülür. Fakat su, bu kâidenin dışındadır. Su iyice soğuyup donduğu zaman hacmi genişler. Yoğunluğu azalır. Bunun için buz, su üstünde yüzer. Eğer diğer maddeler gibi, hacmi kü- çülseydi yoğunluğu da artacağından, donan buz denizin dibine çökecekti. Böylece deniz dipleri buz yığını hâlini alacaktı ve deniz diplerinde hiç bir canlı yaşayamayacaktı. Bu hâl, bütün âlemi yaratan Allahü teâlânın kudret ve merhametinin açık işâretlerinden bir tânesidir. Karayollarında donmanın önüne geçilmesinde ve buzun bol miktarda ticârî maksatlarla üretilmesinde, sudaki katkıların donma noktasını düşürmesi özelliğinden faydalanılır. Saf olmayan suyun donma noktasının düşük olmasından istifâde edilir. Meselâ deniz suyu -2, -7°C’de donar. Bu sebepten donması istenmeyen yollara tuz serpilerek donma derecesi düşürülür.