çağrışımcılık

Bütün zihinsel yaşamı ve düşünce işlemlerini düşünce
çağrışımlarıyla açıklayan felsefe sistemi. Bütün zihin etkinliklerinin
basit birtakım düşüncelerden kaynaklandığını
ve basit düşüncelerin birleşmesiyle daha karmaşık
düşüncelerin, belirli çağrışım kurallarına uyarak oluştuğunu
öne süren çağrışımcılığa benzer görüşler, Eskiçağ’da
bile ortaya atılmış olmakla birlikte, çağrışımcılık,
özellikle XVIII. yy. ve XIX. yy. deneyci filozofları tarafından
geliştirilmiştir. Çağrışımcılar başlangıçta çağrışım
kuralları konusunda görüş birliğine varamamışlar, sonunda
David Hume ilk olarak üç çağrışım kuralı belirlemiştir:
(1) Benzerlik (bir şey ile benzeri arasında düşgücü
Yardımıyla ilişki kurma); (2) yakınlık (yer ve zaman
açısından yakın şeyler arasında ilişki kurma); (3) neden
ve sonuç (bir şeyin oluşundaki neden ile sonuçları arasında
ilişki kurma). Çağrışımcılığın öbürtemsilcileri arasında
David Hartleu, James Mili ve Alexander Bain sayılabilir.