Çat

Doğu Anadolu Bölgesi’nde, Erzurum
iline bağlı ilçe ve ilçe merkezi kasaba.
Yüzölçümü 1.386 km2 olan ilçe, güneyde ve
güneybatıda Bingöl, batıda Erzincan illeri,
kuzeybatıda Aşkale, kuzeyde Erzurum
Merkez, doğuda ise Tekman ilçeleri ile
çevrelenir.
Ülkenin yüksek ve engebeli bir kesiminde
yer alan Çat ilçesinin alanı, doğu-batı
doğrultusunda birbirine paralel diziler halinde
uzanan dağ sıraları ile engebelenmiştir.
Bu dağlann en önemlileri, kuzey kesimdeki
Dumanlı Dağ ve Palandöken Dağlan, güney
kesimdeki Karagöl Dağları ve ilçe
sınırlan içindeki en yüksek nokta olan
Alacakarda Dağıdır (2.766 m). Çok sayıdaki
kollan ile hem Palandöken, hem Karagöl
Dağlannı derin bir biçimde parçalayan Tuzla
Çayı, ilçeyi hemen hemen tam ortadan
boylu boyunca keser. Dağların arasında ve
yüksek kesimlerinde yaylalara rastlanır.
Akarsu boylarında ve vadi tabanlannda yer
alan düzlükler, genellikle küçüktür.
Hem yükseltinin fazlalığı, hem iklimin
sertliği, bitki örtüsünün çeşitlenmesini engellemiştir.
Sançam ormanlanyla kaplı Dumanlı
Dağ dışında orman örtüsüne pek
rastlanmaz. Bunda insan eliyle yapılan tahribatın
da etkisi olmuştur. .Yörenin doğal
bitki örtüsü steptir.
Doğal koşulların elverişsizliği yanında,
ulaşım ve pazar bağlantılannın da zayıflığı
nedeniyle ilçenin ekonomik gelişme potansiyeli
düşüktür. Ana geçim kaynağı hayvancılıktır.
Daha çok küçükbaş hayvan yetiştirilen
Çat, Erzurum ilinin başlıca koyunculuk
merkezlerinden biridir. Bu nedenle ilçe,
hem 1975-80, hem 1979-84 dönemlerinde,
Hayvancılığı Geliştirme Genel Müdürlüğü’nce
yürütülen projelerin uygulama alanlarından
biri olmuştur. Çat ayrıca, Dünya
Bankası’nın da finanse ettiği Erzurum Entegre
Kırsal Kalkınma Projesi (1983-88)
kapsamı içine alınmış ve proje yoğunlaşma
alanlarından biri olarak seçilmiştir. İlçede
hayvan sağlık ekipleri kurulmasını ve koyun
yapay tohumlama alt-merkezleri oluşturulmasını
öngören projenin, yörenin durgun
ekonomik yaşamına canlılık kazandırması
beklenmektedir. Üretilen başlıca hayvansal
ürünler yağ, peynir, yapağı, kıl ve deridir.
Çat, 18. yüzyılda, bugün ilçe sınırlan
içinde bulunan Yavi köyü yakınlannda
kuruldu. I. Dünya Savaşı öncesinde Kiğı’ya
bağlıyken, Cumhuriyet döneminde önce
Tercan, 1938’de Aşkale ilçesine bağlandı.
1954’te ise Erzurum iline bağlı bir ilçe
yapıldı. Çat Belediyesi’nin kuruluş tarihi
1954’tür. Kasaba 57 km uzaktaki Erzurum’a,
bir bölümü stabilize, asfalt bir yolla
bağlanır. Nüfus (1985) ilçe, 25.840; kasaba,
3.077.