ÇELEBİZÂDE İSMÂİL ÂSİM EFENDİ

ÇELEBİZÂDE İSMÂİL ÂSİM EFENDİ;
Osmanlı şeyhülislâmı, vak’anüvis, fıkıh âlimi.
1685 senesinde İstanbul’da doğdu. Küçük Çelebizâde
olarak tanınır. Babası İkinci Mustafa Han
devri reîsülküttaplarından Mehmed Efendidir. İsmâil
Efendi, İstanbul’daki medreselerde ve şeyhülislâm
Ebezâde Abdullah Efendiden aklî ve naklî
ilimleri tahsil edip mülâzım oldu.
1708’de Kenânpaşa Medresesinde müderris
(profesör) oldu. 1719’da Arifiye Medresesine tâyin edildi. 1723’te Reşid Mehmed Efendinin yerine
vak’anüvisliğe getirildi. Bu arada derecesi yükseltilerek
Molla Gürânî Medresine müderris oldu.
1729’da müderrislik derecesinin en yükseği olan
Süleymâniye Medresesine tâyin edildi. 1732 senesinde
Kudüs pâyesiyle Yenişehir-i Fener kâdılığına
tâyin oldu. Bursa ve Medîne kâdılıklarında
bulundu. 1748 (H. 1161)de İstanbul kâdılığına
yükseltildi. 1757’de Anadolu Kazaskerliğine bir
müddet sonra da, Rumeli Kazaskerliğine getirildi.
1759 senesinde yetmiş dördüncü Osmanlı şeyhülislâmı
oldu.
Bu yüksek vazifeyi sekiz ay kadar adâlet ve
doğrulukla yürüttü. Bu vazifedeyken 1760 (H.
1173) senesinde İstanbul’da vefât etti. Kabri, Molla
Gürânî Mahallesindeki medresenin bahçesindedir.
Çelebizâde İsmâil Âsim Efendi, aklî ve nakli
ilimlerde derin âlim ve güzel ahlâk sâhibi bir kimseydi.
Nazım ve nesirde de yüksek derece sâhibiydi.
Arabî, Fârisî ve Türkçe yazdığı birçok kıymetli
şiirleri vardır. Bu şiirlerinde Nâbi ve Nedim
tarzını devam ettirmiştir. Daha çok ahlâkî şiirler
yazmıştır. Azerî Edebiyâtıyla da ilgilenmiş ve
birçok Âzerî şâire nazireler yazmıştır.
Eserleri:
Çelebizâde Âsim Târihi: Râşid Târihinin
zeyli olup 1722-1733 seneleri arasındaki Osman –
lı târihi ile ilgili olayları anlatır.
Dîvân: Arabî, Fârisî ve Türkçe şiirlerinin toplandığı
kitabı. 1851’de İstanbul’da basılmıştır.
Hitay Seyahatnâmesi: Tercümedir.
Münşeât: Yazdığı mektuplarıdır.
Târih-i Nevâdir-i Çin-i Maçin Tercümesi.