ÇOBANOĞULLARI

ÇOBANOĞULLARI; on üçüncü asırda Kastamonu
ve çevresinde faaliyet gösteren Türkmen beyliği.
Beyliğin kurucusu Hüsâmeddîn Çoban Bey,
Kayı boyuna mensub olup, Anadolu Selçuklu Devletinin
ileri gelen devlet adamlarından biriydi. Bunun
isminden dolayı, kurduğu beyliğe, Çobanoğulları
beyliği denildi. Hüsâmeddîn Çoban, Birinci İzzeddîn
Keykâvus’un sultanlığı sırasında Bizans’a
karşı düzenlenen seferlere katıldı. Birinci Alâeddîn
Keykûbâd tahta çıkınca, bağlılığını arz etti.
Moğollar 1223 (H.620) Kıpçak ilini işgâl edince,
bunu fırsat bilen Rumlar, Kırım sâhilindeki
Suğdak şehrini kontrolleri altına aldılar. Sultan
Alâeddîn Keykûbât, Hüsâmeddîn Çoban’ı Suğdak’ı
zaptetmek için vazifelendirdi. Hüsâmeddîn Çoban
da sefere çıkarak Suğdak’ı zaptetti. Kıpçak hanının
ve Rus hükümdârının Sultan Alâeddîn’e itâatini
sağladı. 1227 senesinde Kastamonu’ya döndü. Ölümünden
sonra yerine oğlu Alp Yürek geçti. Alp
Yürek hakkında fazla bilgi bulunmamaktadır.
Alp Yürek’ten sonra yerine oğlu Muzafferüddîn
Yavlak Arslan geçti. Yavlak Arslan zamânında Anadolu’da
birçok karışıklıklar oldu. Yavlak Arslan,
İlhanlılara muhâlefete başladı. Bunun üzerine İlhanlı
hükümdârı Geyhatu, bir Selçuklu-Moğol ordusunu
Kastamonu’ya gönderdi. Yapılan muhârebede Yavlak
Arslan öldü. Selçuklu Sultânı İkinci Mes’ûd,
bu muhârebede kendisine büyük yardımı dokunan
Şemseddîn Yaman Candar’a Kastamonu ve havâlisinde
Eflânî’nin idâresini verdi.
Yavlak Arslan’dan sonra yerine oğlu Mahmud
Bey geçti. Mahmud Bey zamânında Bizans topraklarına
akınlar düzenlendi. Sakarya Nehrinin
civârına kadar olan yerler fethedildi. Ancak 1309
senesinde Candaroğlu Süleymân Paşa bir baskın ile
Kastamonu’yu fethederek Çobanoğulları Beyliği’ne
son verdiÇobanoğulları devrinde Kastamonu ve çevresinde
îmâr ve kültür faâliyetleri gelişti. Memleketlerine
gelen âlimlere büyük önem verdiler.
Meşhûr âlim Kutbûddîn Şîrâzî, İhtiyârât el-Muzafferî
isimli astronomi kitabını Yavlak Arslan
için yazdı. Nüzhet-ül-Küttâp, Kavâ’id-ür-Resâ’ıl
adlı eserler bu devirde yazıldı. Bu devirdeki
en muhteşem yapı ise; Taşköprü’deki Muzafferüddîn
Yavlak Arslan Medresesi külliyesidir.
ÇOBANOĞULLARI
Tahta Çıkışı
Hüsâmeddîn Çoban (Yaklaşık)…………… ….. 1227
Hüsâmeddîn Alb Yürük………………………………… ?
Muzafferüddîn Yavlak Arslan…………………. …… ?
Nasireddîn Mahmud Bey…………………………1297
Candaroğulları Hâkimiyeti…… ………1309