Colenso, John

Colenso, Jo h n (d. 24 Ocak 1814,
St. Austell, Cornwall, İngiltere – ö. 20
Haziran 1883, Durban, Natal), Zululara
Hıristiyanlığı benimsetme çabalarıyla tanınan
liberal Anglikan Natal piskoposu. Bu
girişimleri sırasında verdiği bazı dinsel
ödünler heretiklikle suçlanarak yargılanmasına
neden olmuştur.
1846’da Norfolk’ta Forncett St. Mary Kilisesi
papazlığına atandı. 1853’te Natal piskoposu
oldu ve ölünceye değin burada kaldı.
Katı bir mantıkçıydı; Hıristiyanlığı kabul
eden Zuluların soruları Eski Ahit’in ilk beş
kitabından oluşan Tevrat’ın tarihsel gerçeklere
uygunluğu konusunda kuşku duymasına
yol açtı. Tevrat’ın o dönemdeki Yahudi
yaşamının gerçeklere sadık bir tarihinden
çok, sürgün sonrasında yazılmış sahte bir
metin olduğunu, Tekvin’de görülen sayısal
tutarsızlıkların da Kitabı Mukaddes’in tarihsel
doğruluğuna gölge düşürdüğünü ileri
sürdü. Pentateuch and Book o f Joshua
Critically Examined (1862-79; Tevrat ve
Yeşu Kitabının Eleştirel İncelenmesi) adlı
kitabında ortaya koyduğu bu görüşleri,
günahkârların ebedi cezaya mahkûm olduğu
yolundaki öğretiye karşı çıkması ve
Zulular arasında yaygın olan çokeşliliğe göz
yumması yüzünden 1863’te Cape Town
piskoposu Robert Gray tarafından heretiklik
suçlamasıyla yargılandı. Ertesi yıl suçlu
bulunup mahkûm olduysa da 1865’te kilisenin
İngiltere’deki Özel Danışma Kurulu’na
bağlı adli komitesinin talebi üzerine serbest
bırakıldı. Komitenin karanna göre kralın,
bağımsız yasalan bulunan bir koloniye piskopos
atama yetkisi olmadığı için kraliyet
mahkemeleri Gray’in karannı yasal kabul
edemezdi.
1866’da Colenso’nun piskoposluk gelirini
alma hakkı onaylandı. Ama bu zaferlerinin
fazla önemi olmadı. Güney Afrika’ca krallığın
üstünlüğü tanmmamaya başladı. Gray
yasal yetkilerini yitirirken dinsel açıdan
güçlendi. Güney Afrika’da kilise özerkliğini
kazanınca, İngiliz piskoposlar 1869’da Colenso’nun
görevine son verdiler. Yeni atanan
piskoposun yanında kalan Colenso,
sayılan gittikçe azalan yandaşlanna hizmet
verdi. Zulu dilinde bir dilbilgisi kitabı ile
89 Coleridge, Samuel Tayl<
bir sözlük yazdı; Yeni Ahit’i de bu dil
çevirdi.