Constantinus I, Büyük

Roma imparatoru (Niş 280’e doğr.-İzmit 337). Constantius
Chlorus I ile metresi Helena’nın oğlu olan Büyük
Constantinus I, çocuk yaşta Diocletianus’un sarayına
götürüldü ve Galerius’un buyruğunda ilk savaşına
katıldı. Britanya’ya babasının yanına giderek Pictlerle
savaştı. Askerlerin çok sevdiği bir komutan olduğundan,
Constantius’un ölümünden (306) sonra imparator
ilan edildi ve Trier’e yerleşerek, 306-324 yılları arasında,
imparatorluğu onunla bölüşmek isteyenlerle savaştı.
Britanya’daki askerler tarafından imparator seçilmesini
eski imparator Maximianus (kızını Constantinus ile
evlendirmişti) tanıdıysa (307) da, Galerius’un tanıması
üç yıl sonra oldu. Galerius’un ölümünden sonra, İtalya’ya
egemen olan oğlu Maxentius ile ve Doğu imparatoru
Maximinus Daia’yla savaştı. Kayınbiraderi Licinius’la
ittifak yaparak, Maxentius’u birçok kez yenip, Milvius
köprüsü zaferini (28 Ekim 312) kazandı ve törenle
Roma’ya girdi. Çok geçmeden, Milano’da Licinius’la
buluşup, görüşmeler sonucunda “Milano kararnamesi”
ni çıkardı (Şubat 313): İmparatorluğun bütün yurttaşlarının inanç özgürlüğünün güvence altına alınması.
Maximianus’un yenilmesinden sonra (313 yazı), Doğu’ya
tek başına egemen olan Licinius’u ortadan kaldırmayı
tasarlayıp, Gotların yarattıkları tehlikeyi bahane
ederek Trakya’ya girdi. Licinius’u Edirne yakınında ve
Asya’da iki kez yenerek teslim aldıktan sonra, öldürterek
(324) imparatorluğun tek yöneticisi haline geldi. O
tarihten sonra, kendini din işlerine adayıp, katolikler ile
ariusçular arasındaki kavgalara etkili biçimde katıldı (İznik
Konsili, 325); ariusçuların tapınaklarını kapattırıp
mallarına elkoydu; pagan Roma’ya karşı yeni bir hıristiyan
başkenti kurmaya (İstanbul) karar verip, kentin yerini
stratejik nedenlerle (Gotlarla Sarmatlara karşı Bpğazların
ve Aşağı Tuna’nın korunması) seçerek, İstanbul’dan
yalnızca Gotlara karşı kısa seferler (332-334)
yapmak için ayrıldı. Perslere savaş açmaya hazırlanırken
hastalanıp öldü.
Döneminde, ordu “magistri militum’ların komutasına
verilmiş, sınıf vergileri geliştirilmiş, Roma’nın para
sistemi yeniden düzenlenmiş, tutsaklar, köleler ve kimsesiz
çocuklar yararına yasalar çıkarılmıştır.