Cooper, Peter

Cooper, Peter (d. 12 Şubat 1791, New
York kenti – ö. 4 Nisan 1883, New York
kenti, ABD), “Tom Thumb” lokomotifini
yapan ABD’li mucit, işadamı ve hayırsever.
Bilim ve sanatı geliştirmek için New York
kentinde açılan Cooper Union adlı yüksekokulun
kurucusudur.
Bağımsızlık Savaşı’nda çarpışan bir subayın
oğlu olan Cooper, yalnızca bir yıl kadar
resmî öğrenim görmesine karşın, New
York’ta art arda birçok işte çalışarak genç
yaşta ticareti öğrendi. On yedi yaşındayken
yanına çırak olarak girdiği fayton yapımcısı,
Cooper’ın çalışmasından memnun kaldı ve
çıraklık dönemi bittiğinde, kendi işini kurması
için ona ödünç para verdi. Genç
Cooper, faytonculuk yerine dokuma makinelerinin
üretimi ve satışı işine girdi. Birkaç
yıl sonra, başka bir sanayi dalına geçerek,
hızla büyüyen yapıştırıcı ve ince mika
azarlarına mal üretmek amacıyla büyük
ir şirket kurdu. 1828’de bu işi oğlu Edward
ve damadı Abram S. Hewitt’e bıraktı ve
başka bir yatırıma girişti. Baltimore’da
1.200 hektarlık bir alan üzerine kurduğu
Canton Iron Works şirketinin başlıca görevi,
yeni kurulan Baltimore ve Ohio Demiryolu
Şirketi’nin (B&O) gereksinimlerini
karşılamaktı. Ancak bu şirketin kurduğu
demiryolu çok tepelik ve engebeli bir araziden
geçtiğinden İngiliz mühendisler böyle
bir yolda çalışabilecek bir lokomotifin yapımı
konusunda oldukça ümitsizdiler. Cooper,
hemen uygun bir lokomotifin yapımına
girişti ve 1830’a doğru küçük ama güçlü
“Tom Thumb”ı üretti. Denemeler sonucunda
“Tom Thumb”ın saatte 16 km hızla
40 kişiyi taşıyabileceği kanıtlandı.
Baltimore ve Ohio Demiryolu Şirketi’nin
aldığı başanlı sonuçlar Cooper’m gelirini
hızla artırarak servetinin büyümesini sağladı.
1854’te New Jersey’deki Trenton’da
kurduğu yeni fabrikasında, binalarda kullanılan
ilk yapı çeliği ingotlanmn haddelenmesini
gerçekleştirdi. Cyrus Field’in Atlas
Okyanusuna kablo döşeme tasarısını, bu iş
başarıyla sonuçlanana dek ısrarla destekledi
ve North American Telegraph Company’ye
başkan oldu. Aynı dönemde gerçekleştirdiği
çamaşır makinesi, feribotlar için basınçlı
havayla çalışan motor, kanal mavnalannın
hareketi için su gücüyle işleyen aygıtlar ve
bunun gibi daha birçok aygıt onun buluş
yeteneğinin çarpıcı ürünleri oldu.
149 Cooper Creek
Cooper’m toplumsal açıdan da uzak görüşlüydü.
New York Belediye Meclisi’nin bir
üyesi olarak, ücretli polis ve itfaiye, parasız
resmî okullar ve geliştirilmiş halk sağlığı
örgütü gibi yenilikleri savundu, 1859’da
bilim, mühendislik ve sanat konularında
ücretsiz kurslann verildiği Cooper Union’ı
kurdu. 1876’daki başkanlık seçimlerinde,
deflasyon doktrinine karşı olan görüşlerini
ortaya koymak amacıyla, azınlıktaki Greenback
Partisi’nden adaylığını koydu. Yaşlılık
yıllarında onuruna verilen bir davette felsefesini;
“yaşamın amacının iyi olanı yapmak
olduğunu her zaman anımsamaya çalıştım”
sözleriyle özetledi