Copperbelt

Copperbelt, eskiden b a t i I l î , Zambia’nın
orta kesiminde il. Kuzey ve doğuda Zaire,
güneyde Orta ili, batıda ise Kuzeybatı iliyle
çevrilidir. Yüzölçümü 31.328 knr’dir. Yüksekliği
900-1.500 m arasında değişen ve yer
yer tekil tepelerle ayrılan hafif engebeli
Orta Afrika Platosunun doğu kesimini kaplar.
Zambezi Irmağının kolu olan Kafue
Irmağı genelde güney yönünde akarak ili
boydan boya geçer; ırmağın ve sayısız
kollarının kıyılarında bataklık alanlar oluşmuştur.
Platonun büyük bölümü fundalık,
ağaç ve yüksek otların oluşturduğu karışık
bir bitki örtüsüyle kaplıdır.
Gwisho’daki kazılarda Güney.. Afrika’da
Kalkolitik Çağa denk düşen ve IÖ 3000’lere
tarihlenen Wjlton uygarlığının kalıntılarına
ışık tutan buluntular elde edilmiştir. İlde
Paleolitik, Neolitik ve Kalkolitik Çağ ile İlk
Demir Çağı sitjerinin yanı sıra İS 500-1750
arasındaki dönemden kalma bir dizi kaya
resmi bulunmuştur. 17. yüzyıl başlarında
bölgede Lamba, Lima ve Lala halklarının
ağırlıkta olduğu ortaya çıktı. Bir dizi akm
sonunda Çikundalann yerleştiği bölge,
1890’lardaki antlaşmalarla İngiliz Güney
Afrika Kumpanyası’nın yönetimine girdi.
1924’te beyazların çoğunlukta olduğu bir
yasama meclisince yönetilen Kuzey Rodezya
kolonisinin bir parçası oldu. Kuzeydeki
maden kasabalannda yaşayan Siyahların
sömürgeci yönetime karşı duyduğu hoşnutsuzluk
özellikle Kuzey ve Güney Rodezya
Federasyonu’nun oluşturulmasından (1953)
sonra Kenneth Kaunda’mn önderliği altında
etkili bir bağımsızlık mücadelesine dönüştü.
1964’te bağımsızlığın kazanılması üzerine,
bölge yeni Zambia devletinin bir ili oldu.
İleri düzeyde sanayileşmiş ve kentleşmiş
bir il olan Copperbelt’te günümüzde ağırlıklı
olarak Bembalar, Lambalar ve Svahililer
yaşar. Yerel tüketime dönük başlıca tarım
ürünleri mısır, tütün, yerfıstığı, patates ve
yoncadır. Kentsel merkezlerin çevresinde
toplanmış olan ticari çiftçilik sığır ve domuz
besiciliğine dayanır. Zaire sınırı yakınındaki
Kongo-Zambezi su bölümü çizgisi boyunca
uzanan Copperbelt sanayi bölgesinde çeşitli
maden yataklan vardır. İl merkezi Ndola’
nin yanı sıra hepsi kara, demir ve hava
yoluyla birbirine bağlanan Chambishi, Kalulushi,
Chililabombove, Mufulira, Chingola,
Kitwe ve Luanshya’da bakır çıkarılır.
İşlenen öteki madenler arasında kobalt ve
uranyum sayılabilir. Başlıca sanayi ürünleri
içki, metal eşya, pil, kimyasal maddeler, tel
ve kablo, çimento ve dokumadır. Nüfus
(1980 geç.) 1.248.888.