Corpus Iuris Canonici

Corpus Iuris Canonici (Latincede “Kilise
Hukuku Metinleri”), ortaçağdan Codex Iuris
Canonici’nin(*) yürürlüğe girdiği 1917’ye
değin Katolik Kilisesi’nde hukuksal düzenin
temel kaynağını oluşturan yasa derlemeleri.
Dört resmî ve iki özel derlemeden oluşur.
Resmî derlemeler, 1141-50 arasında yazılan
Decretum Gratiani (Gratianus Kararı), Papa
IX. Gregoriys’a şit Decretals (1234;
Kararlar), Papa VIII. Bonifatius’a ait Liber
Sextus (1298; Altıncı Kitap) ve Papa V.
Clemens’e ait Clementinae’dir (1317). Özel
derlemeler ise Papa XXII. Johannes’e ait
Extravagantes (1325) ile VIII. Bonifatius ile
IV. Sixtus arasında görev yapan papalann
kilise yönetimiyle ilgili özel sorunlar karşısında
verdikleri kararları ve yanıtları içeren
Extravagantes communes’titj her iki metni
de, 16. yüzyıl başında Paris Üniversitesi’nde
kilise hukukçusu olan Jean Chappius derlemiştir.
Corpus Iuris Canonici başlığı, ilk kez
1580’de, Papa XIII. Gregorius’un hazırlanan
yeni bir baskıdaki metinlerin doğruluğunu
onayladığı Cum pro munere adlı
belgede kullanıldı.
Bu derlemelerin kilise içinde yeni yasalar
getirilmesini yasaklayan, gelişmeye kapalı
bir yasalar bütünü olmamasına karşın, Clementinae
ile Trent Konsili (1545-63) arasındaki
dönemde kilise yasalarına ilişkin resmî
hiçbir derleme yapılmadı. Trent Konsili’ne
katılan piskoposlar. Kutsal Metinler’in,
ayin kitaplarının ve Corpus Iuris Canonici’
nin gözden geçirilmiş yeni basımlarının
yapılmasını istediler. Bunun üzerine kardinallerden
ve kilise hukukçularından oluşan
bir komisyon, 1560-82 arasında Corpus’un
bilimsel ve eleştirel bir basımını hazırladı.
XIII. Gregorius 1582’de Corpus’un yeni
metnini yayımlayarak kilise hukuku eğitimi
veren okullarda ve kilise mahkemelerinde
kullanılmasını istedi. Corpus, Katolik Kilisesi’nde
en geçerli kaynak olma özelliğini
1917’ye değin korudu. Kilisenin ve kilise
hukukunun sürekliliği ilkesine bağlı kalan
Protestan Kilisesi için Corpus, günümüzde
de ikincil nitelikte bir hukuk kaynağı değerini
taşımaktadır.