Cua, Paulus

Cua, Paulus, asıl adı h u y n h t i n h c u a (d.
1834, Baria – ö. 1907, Saygon, .Vietnam),
VietnamlI bilgin. Gerek edebi, gerek bilimsel
çalışmalannda Çin harflerinden oluşan
geleneksel yazım biçimi yerine, 17. yüzyılda
Alexandre de Rhodes’un, Vietnam dilini
Latin harfleriyle yazmak için geliştirdiği
Quoc-ngu sistemini kullanmış, bçylece bu
sistemin yaygınlaşmasına katkıda bulun)-
muştur.
Hıristiyanlığı benimseyen ilk VietnamlIlardandı.
Penang’daki (bugün Pinang, Malezya)
bir Fransız misyonunda öğrenim
gördükten sonra, çevirmen olarak sömürge
yönetiminde çalıştı. Resmî sömürge’gazetesi
Giadinh Bao’yu da Quoc-ngu sistemine
göre yazdı. Mandarin sınavlarını vererek,
Vietnam sarayının Konfüçyüsçülüğe dayanan
geleneksel hiyerarşisi içinde yer aldı.
Daha sonra mandarin adaylarının Vietnam
dili ve Çince bilgilerini sınayan bir kurulun
üyesi oldu.
Yapıtları arasında, tümü de Quoc-ngu
sistemine göre yazılan romanlar, matematik
kitaplan ve bir sözlüğün yanı sıra oyunlar
da bulunur. Ayrıca, Vietnam halkının gelenekleri
ve ahlak anlayışı üzerine ayrıntılı
bilgiler içeren etnolojik yapıtları vardır.
Konfüçyüsçülük etkisindeki aile atası kültünü
inceleyen Rites familiaux (1886; Aile
Törenleri) en tanınmış kitaplan arasındadır.