Dada

1915-1923 arasında etkili olan sanat ve düşünce akımı.
Sanatın bütün dallarında, etkili olan dada akımı (ya
da dadacılık, dadaizm), akıldışı olanı, raslantıyı, sezgiyi
ve alaycılığı en son noktasına vardırarak, geleneksel
toplum düzenini “asıl gerçek” adına yıkmayı amaç aldığından,
temelde yıkıcı bir akımdı ve üyeleri (dadacılar)
tarafından aynı zamanda da bir devrim hareketi sayılmaktaydı.
Dada sözcüğü ilk olarak 8 Şubat 1916’da akımın öncülerinden
Tristan Tzara, Hans Arp, Ribemont Dessaignes
tarafından ortaya atıldı: Zürich’te bir kahvede Larousse’un
rasgele bir sayfasını açarak buldukları “dada”
sözcüğünü akımlarının adı olarak benimsediler. 30
Mart’ta başlayan ilk kışkırtıcı>gösteriler sırasında,dadacısanatçılar görgü kurallarını hiçe sayan davranışlarda bulunuyor,
kutulara anahtarlarla vurup tempo tutuyor, ay»
gibi homurdanıyor ve bu arada gülünç hareketlerle
dans ediyorlardı. Bu durum karşısında halkın tepki göstermesi
de, kıyasıya kavgalara yol açıyordu.
Zürich’te başlayan akım, bir süre sonra ABD’de de
benimsendi; iki grubu birbirine bağlayan çalışmalar,
1918’de Lozan’da yapıldı. Dada akımı, giderek kara
Avrupa’sında da yayılarak, İsviçre’den sonra Almanya’ya,
oradan da Fransa’ya geçti.
Dadacıların büyük bir bölümü birçok sanat dalında
etkinlik gösterdiler. Şiir ile resmi bir arada yürütenler,
edebiyat ile görsel sanatları bir bütün olarak ele alçoğunluktaydı. Özellikle değişik tekniklerde resim çalışmaları
yaptılar, çeşitli gereçleri bir araya toplayarak
yapıştırma (kolaj) adı verilen bir teknik oluşturdular.
Max Ernst, yapıştırma tekniğini zengin bir düş gücüyle
uyguladı. Francis Picabia, George Grosz, Otto Dix, Jean
Cocteau, Marcel Duchamp; akımın önde gelen sanatçıları
arasında yeraldılar. Kandinsky, Picasso, Modigliani
gibi sanatçılar da, doğrudan Dada akımı içine
girmeseler bile, grubun 1917’de düzenlediği karma
sergiye katıldılar.
Her şeye karşı tavır alan ve genellikle savaşa karşı
olan bu akım, sonunda nihilizme vardı ve 1922’de Tzara
tarafından sona erdiği açıklandı.