Daxue Sıradağları

(Çincede “Beyaz Kar
Dağları”), Wade-Giles yazımında ta -h sü eh ,
SICHUAN ALPLERİ ya da ÇİN-TİBET SIRADAĞLARI
olarak da bilinir, Çin’in Sichuan yönetim
bölgesinin batısında son derece yüksek ve
engebeli dağ sırası. Tibet Platosunun yaşlı
sabit blokunun doğu kenarı çevresinde yer
alır. Jura Döneminin (y. 190-136 milyon yıl
önce) son evresinde birbirini izleyen kıvrılmalar,
Kretase (Tebeşir) Dönemi (y . 136-65
milyon yıl önce) ve Tersiyer (Üçüncü)
Dönemdeki (y. 65-2,5 milyon yıl önce)
Himalaya yer hareketleri sırasında oluşmuştur.
Bütün bu karmaşık sistem içinde başkalaşım
kay açları, şistler, kuvarsitler ve başkalaşım
kireçtaşları egemen kayaç türlerini
oluşturur; yer yer araya sokulmuş kütlesel
granitlere de rastlanır. Güneye doğru Çinhindi
Yarımadasının içlerine kadar uzanan
geniş kıvrım kuşağının bir parçasını oluşturan
bölge, Kuvaterner (Dördüncü) Dönemde
(y. 2,5 milyon yıl öncesinden günümüze)
daha da yükselmiştir.
Daxue Sıradağları kuzeyden güneye doğru
akan Yangtze Irmağının Yalong ve Jinshagibi bir dizi kolunun akaçladığı kuzey-güney
doğrultulu birkaç dağ sırasını içine alır.
Yükseklik bakımından 6.000 m’yi geçen
birçok doruğuyla Himalayalar’a yaklaşır.
Bu dorukların en yükseği olan Gonga Dağı
(Minya Konka) 7.580 m’ye ulaşır. Yüksek
kesimlerin büyük bölümü karlarla kaplıdır.
Gonga Dağının tepesi çok sayıda buzulla
örtülüdür. Sürekli kar sınırı 5.050-5.810 m
arasında değişir. Günümüzde de sık ormanlarla
kaplı olan dağların doğu yamacında,
2.500 m’nin altında huşağacı, suga, kavak ve
titrek kavak karışımı ormanlar vardır. 4.000
m’ye kadar olan kesimlerde çam ve ladin
ormanları bulunur. Daha kurak olan kuzey
kesimlerde çayırlıklar ile çam ve meşe karışımı
ormanlar yaygındır. 4.000 m’nin üzerinde
ağaç örtüsü yerini Alpler’e özgü çayırlık
ve otlaklara bırakır. Bununla birlikte
bitki örtüsü ve iklim yükseklik ve yüzey
şekillerinin özelliklerine göre küçük sayılabilecek
alanlar içinde büyük değişiklikler
gösterir. Ekili alanlar genellikle geniş ırmak
vadilerindeki yelpaze biçimli alüvyonlu topraklarda
dağınık arazi parçaları biçiminde
uzanır. Buğday ve mısır 2.800 m’ye kadar
olan elverişli kesimlerde yetiştirilir. Bu yüksekliğin
üzerinde başlıca ürünleri soğuğa
dayanıklı yulaf, arpa, patates ve fasulye
oluşturur.
Çinli nüfus bölgeyi boydan boya geçerek
Tibet özerk bölgesine giden kervan yolları
üzerindeki birkaç kasaba çevresinde toplanmıştır.
Bölgede yaşayanların çoğunluğu hayvancılıkla
uğraşan Tibetlilerdir. Dağ sıralarına
verilen değişik adlar önemli bir karışıklık
yaratır. Sichuan sınırında Dadu ve Yalong
ırmakları arasında uzanan büyük sıradağa
genellikle Daxue Dağları denir. Daha
ilerde Yalong Irmağı ve Jinsha Irmağı arasında
kalan dağ sırası ise Shaluli Dağları
olarak bilinir. Bununla birlikte aynı dağ
sırasının, yüksekliği 6.100 m’yi geçen ve
sürekli karlarla kaplı olan güney bölümüne
bazen Daxue Dağları ya da Mula Dağları da
denir.