DELTA

DELTA; akarsuların denize vardığı yerde, iki
veya daha fazla sayıda kollara ayrılarak meydana
gelen üç köşeli odacıklara verilen isim.
Akarsular genellikle deniz seviyesinden daha
yüksek olan yerlerden çıkar, toprağın meyline göre
yataklarından denizlere doğru akarlar. Bu süratli
akışları esnâsmda kum, kil, gibi bâzı maddeleri de
berâberinde sürükleyip götürürler. Deniz yüzeyine
seviyeleri eşit olan ovalara gelince, akış hızları
azalmaya başlar. Denize ulaştıkları yerde akışları
oldukça yavaşlar. Bu yavaş akma esnâsmda berâberinde
getirdikleri maddeler de çökerek yığmlar meydana gelir. Büyüyen bu yığınlar akarsuları
çeşitli kollara ayırırlar ve bu topraklar tarım
için çok verimlidir. Bâzan çok büyük sel baskınları
bu toprakları denize sürükleyip atabilir.
Çok eski zamanlarda deniz kıyısında kurulan
bâzı şehirler ovaların denize doğru akması ve devamlı
ağız kısımlarını doldurması netîcesinde kıyıdan
iç kısımlarda kalmıştır. Ege bölgesindeki
Efes şehri Küçük Menderes kıyısındayken şimdi
kıyıdan iç kısımdadır. Deltalar yalnız sâkin sularda
gelişir. Bu yüzden büyük deltalar oldukça kapalı
büyük dalgaları olmayan denizlerde görülür.
Deltalar çok eski zamanlardan beri insanoğlunun
hayâtında önemli bir yer tutar. Deltaların hayvan
ve bitki yetiştirilmesi için son derece elverişli
olması insanları buralara göçe teşvik etmiştir. Tarımın
gelişmesi ile Nil, Fırat ve Dicle deltaları büyük
medeniyet merkezleri hâline gelmiştir.