DEMİRTAŞ, ilhanlı emtri (öl. 1327)

DEMİRTAŞ, ilhanlı emtri (öl. 1327)

DEMİRTAŞ, ilhanlı emtri (öl. 1327). Azerbaycan hükümdarı Emîr Çoban’ın ikinci oğlu. Babasının öldürülmesinden sonra Sultan Ebu Saİd’in zulmünden çekinerek, Mısır’a kaçtı, Mısır hükümdarı Mehmed bin Klâvun’a sığındı, önceleri hürmet gördüyse de, bir süre sonra öldürüldü. Anadolu savaşlarında başarı göstererek Hamidelini Dündar beyden almıştır. (M)
Demirtaş camii, Bursa’da Deınirtaş semtinde cami. Bayezid I’in (Yıldırım) emirlerinden Kara Demirtaş Pasa (Timurtas Pasa) tarafından yaptırılmıştır (1389 ?). Cami re-vak’ının yanları kapalıdır. Depremde yıkılan revak, 1963 senesinde tamir edildi.
Altı metre genişliğindeki orta kubbe, aynı seviyedeki köşeliklerle kemerlere ve duvarlara oturur. Bu kubbe altından sağa sola birer kapı ve pencere açılır. Mihrabın bulunduğu ikinci kısım bir tonozla örtülüdür. Bu bölümde dört pencere vardır. Yassı hücreli mihrabın yaşmağının iki yanında beş sıra çift istalaktit bulunur. Mihrabın etrafında silmeleri yaprakla süslü bir çerçeve dolaşmaktadır. Kanatlar üç sıra tuğla, bir sıra kefeki taşıyle yapılmıştır. Orta tonoz iki, yan tonozlar tek meyilli çatıylc örtülüdür. Cepheler kör kemerlerle bezenmiştir. Pencejeler sövesizdîr ve parmaklıklar tahta kasalara geçirilmiştir. Caminin minaresi kemerlerle birbirine bağlı olan altı tuğla ayak üzerine oturur ve altı şadırvandır; gövdesi tuğladır ve ters yüz bir su
dalgası gibi işlenmiştir. (M)
Demirtaş hamamı, Bursa-Gemlik caddesinin kavşağında hamam, Demirtaş Paşanın oğlu Oruç Bey tarafîndan yaptırıldığı söylenirse de son araştırmalar Bayezid I (Yıldırım) devrine ait olduğunu gösterir. Hamamın kubbesi üçgen bir ^ kasnağa oturur. Duvarlar 2 m kalmlığındadır. Kuzeydeki kapının karşısında geniş hücreler vardır. Soğukluk 6 altlık ve 4 üstlük pencereyle aydınlatılmıştır. Soğukluk kubbesi 16 m çapındadır. Doğu tarafında ortaya yakın bir kapıdan, bir kubbe ve bir eyvanla örtülü ılıklığa, oradan da 3 m’lik bir kemerden göbek taşına geçilir. Arada kapı yoktur. Ilıklıkta bir halvet ve usturalık İle helaya geçişi sağlayan kubbeli bir yer, sıcaklıkta da iki büyük halvet bulunur. Kazan ve külhan doğu ucundadır. GÖbektaşı kubbesi soğukluğa oranla daha küçüktür. Hamam bir tuğla ve bir sıra moloz taşıyle inşa edilmiştir. Büyük kubbe kuşaktan itibaren yıkılmıştır