DENİZANASI (Aurelia aurita)

DENİZANASI (Aurelia aurita); Aim. Ohrenguale,
Fr. Meduse, İng. Jelly-fish. Familyası:
Ulmaridae, Yaşadığı yerler: Avrupa ve ülkemizdeki
denizlerde. Özellikleri: Vücudu peltemsi yapılı
olup, şemsiye görünümündedir. Vücudu yanlarından
saçaklar hâlinde tentakül denen dokunaçlar,
alt tarafından yakıcı kollar sarkar. Planktonlarla
beslenir. Çeşitleri: Çok çeşitli türleri vardır.
Sölenterlerin knidliler (Cnidaria) şubesinin,
gerçek medüzler (Scyphozoa) sınıfından denizlerde
yaşayan omurgasız bir hayvan. Medüz dedenir. Vücudunun % 90’dan fazlası su olup, açılmış
bir şemsiyeyi andırır. Yumuşak peltemsi ve
saydamdırlar. Beyaz ve mavimtrak renktedirler.
Bütün dünyâ denizlerinde rastlanır. Şemsiye
gibi açılıp kapanmak sûretiyle hareket ederler.
Basit bir ağız ve sindirim boruları vardır.
Aşağı sarkan yakıcı kollarıyla balık yumurtası ve
küçük deniz organizmalarını (plankton) avlayarak
beslenir. Sayısız dokunaç (tentakül), koku
alma hücreleri ve denge sağlayıcı organları
vardır.
Yukarıdan bakıldığında yazın mâvi renge boyanan
göze benzer, dört tane üreme organı görülebilir.
Yumurtlayarak ürer. Çift cinsiyetli (hermofrodit)
olanları da vardır. Medüzlerin üremesinde
“metagenez” adı verilen döl değişimi görülür.
Medüzlerin döllenmiş yumurtalarından,
yüzeyi “sil” denilen kirpiksi tüylerle kaplı “planula”
larvası meydana gelir. Bu silli larva bir süre
serbest yüzdükten sonra kendisini bir yere tutturur.
Bundan da “polip”, poliplerin eşeysiz çoğalması
(tomurcuklanma veya bölünme) ile de
serbest medüzler meydana gelir. Vücutlarının
çapları 2-40 cm arasında değişir. Fakat 210-240
cm çapma varan “Cyanea” cinsleri de vardır. Kuzey
Kutbunda bulunan “Cyanea aretica”, 60 metre
uzunluğundaki sarkan kollarıyla en büyük deniz
anasıdır.
“Cyanea capilata” türü 30-60 cm çapında olmasına
rağmen, uzantıları 9 metreye varır. Yüzücüler
için büyük bir tehlikedir. Deniz analarının
dokunaçlarında yakıcı hücreler olup dokunulduğunda
kaşıntıya sebeb olur. Ekvator bölgesinde
bir kaç deniz anası türü öldürücü özelliğe
sâhiptir.