DESCARTES, Rene

DESCARTES, Rene; Fransız matematikçisi
ve filozof. 1596’da La Haye’de doğup, 1650’de
Stockholm’de öldü. İlk önce Cizvit Kolejini bitirdi,
daha sonra Poitiers Üniversitesinde tahsil gördü.
Senelerce Almanya, İtalya, Hollanda ve Polonya’da
kalarak ilmi çalışmalar yaptı. Metod Üzerine
Nutuk isimli eserinin 1637’de yayınlanmasından
sonra bütün dikkatleri üzerine topladı. Bu
eserindeki fikirlerini daha sonra şu üç denemeyle
pekiştirdi:
1. Dioptri: Burada, fizikte ortamların kendilerinden
geçen ışık üzerine olan tesirlerini tetkik
etmiştir. Ayrıca gözlük camlarının îmâli konusunda
bâzı çalışmaları olmuştur.
2. Meteorlar: Burada, atmosferde meydana
gelen olaylar tetkik edilmiştir.
3. Geometri: Bu kısımda da geometri konusu
ele alınmıştır. Diğer eserleri şunlardır: Metafizik
Felsefe Üzerine Düşünceler, Felsefe Prensipleri,
Rûlıun İhtirasları.Ölümünden sonra, tnsan Üzerine, Dünyâ ve
Işık Üzerine ve Mektuplar adlı eserleri arkadaşları
tarafından yayınlanmıştır.
Descartes, cebir ve geometri teorilerine getirdiği
görüşler sebebiyle büyük matematikçilerden
sayılır. Adı felsefe târihinde önemli bir yer tutar.
Descartes, skolastik sistemi reddetmiş ve meşhur,
“Düşünüyorum, öyleyse varım!” aksiyomundan
hareket ederek teorilerini “salt akıl” temeli üstüne
kurmuştur. Hiçbir şeyi ispatsız kabul etmek istemez.
Bu bakımdan, kendi varlığı dâhil her şeyden
şüphe ederek yola çıkmıştır. Metafizik konularda
idealist olan Descartes, tanrının varlığını da,
kusursuz varlığın tanımlanması yoluyla, kendine
göre îzâh ve ispat eder. Sonra tanrı insanları aldatmak
istemeyeceği için, dış âlemin varlığını ve
kendi cisminin varlığını kabul eder. Böylece Descartes
geçici idealizmden sonra realizme varır. Bu
realizm, düalisttir, yâni mahlûkun iki özde (ruh ve
beden) meydana gelmiş sayar.
Descartes felsefesinin, bu iki yüzü sebebiyle,
materyalist ve idealist olmak üzere birbirine taban
tabana zıt iki çeşit tâkipçisi yetişmiştir. Descartes’in
sistemi günümüze göre eski bir târihte ortaya atıldığı
için ölümünden 1 0 0 sene sonra tabiat ilimlerinin
bir hayli gelişmesi neticesinde ehemmiyetini
yitirmiştir.