DEWAR (sir James), iskoçyalı kimyacı ve fizikçi

Devvâre sıf. Esk. Devvâr’m dişili: Bir levha-yı devvârenin yalnız bir kısmı… (H. Z. Uşaklıgil. || 1. Pergel. (M) DEWANDELAER (Franz), wallon diliyle yazan belçikalı şair (Nivelles 1909-Brugge

1952). 1928’den 1936’ya kadar yazdığı şiirlerle, mahallî lehçeyi canlandırdı. Bu şiirlerinden bir kısmı, ölümünden sonra yayımlandı. Kurallara karşı olan bağımsız tutumu ve buluşlarındaki zenginlikle, kaynağını çocukluk, acıma, isyan ve sevgiden alan lirik bir dil gücüne sahipti. (L)

DEWAR (sir James), iskoçyalı kimyacı ve fizikçi (Kincardine-on-Forth 1842-Londra 1923). Çok değişik konularda araştırmalar yaptı. Şiddetli bir soğuk hava etkisine bırakılmış kömürün gazlan soğutma özelliğinden yararlanarak, vakum (hava boşluğu) meydana getirdi (1904), çeşitli birleşiklerdeki fosforesans (fosforışı) olayım inceledi. Sıvılaşmış gazların saklanması için, gümüşlenmiş camdan, çeperleri çift kat yalıtkan kaplanmış ve içinde boşluk meydana getirilmiş kavanozlar (Dewar kavanozları) yaptı. Kordit adı verilen patlayıcı maddeyi buldu. O güne kadar sıvılaşmaz kabul edilen bazı gazların (hidrojen ve flüor) sıvı-laşmasma yol açan düşük sıcaklıkları ve mutlak sıfıra yakın sıcaklık derecelerinde
bu gazların gösterdiği benzerlikleri incelemekle ün kazandı.

DEWAVRiN (André). Bk. PASSY (albay). D’EWES (sir Simonds), İngiliz tarihî belgeler koleksiyoncusu (Coxden, Dorsetshire 1602-Suffolk 1650). öğrenimini Cambridge ve Londra’da tamamladı. 1639 – 1640 Arasında, Suffolk’ta şeriflik yaptı. Parlamentoya da girdi ve 1641’de baronet unvanını aldı. Ilımlı bir puritan olan D’ewes, sonradan kral taraftarı oldu ve 1648’de parlamentodan atıldı. Primitive Practise for Preserving Truth (Gerçeği Korumak İçin İlkel Çaba) [1645] adlı eseri tarihî belgeleri toplar. Journals of all the Parliaments During the Reign of Queen Elizabeth (Kraliçe Elizabeth Zamanındaki Parlamento Günlükleri) adlı derlemesi bu devre ait resmî belgeler elde bulunmadığından 1584-1601 yılları için başvurulacak tek haynaktır. Bu derleme 1682’de D’ewes’in yeğeni Paul Bower tarafından yayımlandı Autobiography and Correspondence (Otobiyografi ve Yazışmalar) adlı eseri 1845’te basıldı. (L)

DE WET (Christian), Boer generali (Leeuw-kop, Smithfield 1854-Bloemfontein 1922). Çetecilerin yakalanamayan reisi De Wet, kendisini takibe gönderilen İngiliz kuvvetlerini iki yıl süreyle başarısızlığa uğrattı. 12 Mayıs 1902’de öteki generallerle birlikte Ve-reenigtng antlaşmasını imzalayarak silâhlarını bıraktı. 1914’te alman Emden kruvazörüyle Güney Afrika’ya çıktı. Ingilizlere karşı yeniden silâha sarıldı fakat o zaman eski arkadaşları Smuts ve Botha’nın saldırısına uğradı ve aralık ayında Waterberg’te teslim olmak zorunda kaldı. Bir yıl sonra serbest bırakıldı. (L)