DİŞOTU

DİŞOTU (Amini visnagae); Alm. Zahnstocher
Ammei, Fr. Herbe auxcure-dents, İng. 7both-
pick. Familyası: Maydonozgiller (Umbelliferae).
Türkiye’de yetiştiği yerler: Trakya, Batı
Anadolu, Akdeniz, Güney Doğu Anadolu bölgeleri.
30-80 cm boyunda, bir senelik otsu ve özel kokulu
bir bitki. “Kılır, hıltan” adlarıyla da bilinir.
Yaprakları parçalı, parçalar iplik şeklindedir. Çiçekler
temmuz-eylül ayları arasında görülür. Çiçek
durumu 3-8 cm uzunlukta, çok kollu, bileşik şemsiye
şeklindedir. Meyveler olgunlaşmaya başlayınca
çiçek durumunun kolları birbiri üzerine kapanır,
çiçek tablası şişer. Çiçekler beyaz, meyve
açık veya koyu gri renklidir.
Kullanıldığı yerler: Bitkinin kullanılan kısmı
kurutulmuş olan olgun meyveleridir. Dişotu
meyvelerinde sâbit yağ, uçucu yağ, khellin ve visnagin
vardır. Khellin, dişotu bitkisinin kök, gövde,
yaprak ve bilhassa meyvelerinde bulunmaktadır.Anadolu’da yetişmekte olan bitkilerden elde
edilen meyveler, en iyi kalite kabul edilir. Mısır
menşeli meyveler ile aynı miktarda khellin taşımaktadır.
Dişotu meyveleri çok eskiden beri doğu
ülkelerinde gaz ve idrar söktürücü olarak kullanılmaktadır.
Bronşlar, idrar yolları, safra yolları
ve kronerler üzerine antispazmotik tesiri görülmektedir.
Dişotu bitkisinin kurutulmuş gövde ve dalları,
Güneydoğu Anadolu’da toprak damların altına
konulmakta ve bitkinin özel kokusunun bit, pire ve
tahta kuruları gibi haşarâtın evlerde yaşamasına
mâni olduğu söylenmektedir. Yer solucanları üzerinde
yapılan denemelerde, dişotu meyvelerinden
hazırlanan ekstrelerde yer solucanlarının öldüğü
tesbit edilmiştir. Ayrıca çiçek durumu sapları halk
arasında kürdan olarak da kullanılmaktadır.