DİSPERSİYON

DİSPERSİYON (Saçılma); Alm. Dispersion,
Fr. Dispersiorı (f), İng. Dispersiorı. Bir ışığın,
dalga boyları farklı bileşenlerinin spektrumlarına
ayrılması. Meselâ, bir beyaz ışık cam prizmaya
gönderilirse; kırmızı, turuncu, sarı, yeşil,
mâvi lâcivert ve mor renklere ayrılmış olarak genişliyen
bir koni şeklinde prizmadan dışarı çıkar.
Çünkü beyaz ışık, dalga boyları farklı olan renklerin
bileşiminden ibârettir.
Saydam bir ortamda ışığın dispersiyonu, belirli
bir maddede ışığın hızının, dalga boyuna bağlı
olarak değişmesinden meydana gelir. Işık, kırılma
kâidesine bağlı olarak, kırılma indisi büyük ortamda
daha çok kırılmaya uğrar. Bir ortamın kırılma
indisi ise, boşluktaki ışık hızının, bu ortamdaki
ışık hızına oranına eşittir. Pekçok ortamda,
dalga boyu küçüldükçe kırılma indisi büyür. Buna
uygun olarak, mor ışığın kırılma indisi, kırmıkırmızı
ışığın kırılma indisinden daha büyüktür. Bunun
neticesi olarak beyaz ışığın spektrumunda bir
uçta bulunan mor ışık, diğer uçta bulunan kırmızı
ışığa göre daha çok kırılır. Bu, “Normal Dispersiyon”
olarak isimlendirilir.
Bâzı maddelerde kırılma indisi dalga boyu ile
azalır. Bu, “Anormal Dispersiyon” olarak isimlendirilir.
Böyle maddelerden yapılan bir prizma,
renklerin tersine dönmüş bir spektrumunu verir.