DİZ MAFSALI; Aim. Knie Gelenk (n), Fr. Joint dugenou (m), articulation dugenou, İng. Knee- Joint. Vücudumuzdaki en büyük mafsal. Baldır kemiği (tibia) ve uyluk kemiği (femur) arasında yer alır. Bu mafsalın iç ve dış yan bağları çok sağlam olduğundan, çıkıklan çok az görülür, fakat diğer rahatsızlıklarına (romatizmal hastalıklar, menisküs, mafsal iltihabı) sık rastlanır. Bunun da sebebi, mafsal boşluğunun fazlaca girintili çıkıntılı ve mafsal yüzeylerinin geniş olması, mafsalın dıştan korunmasının azlığı olarak gösterilebilir. Uyluk ve baldır kemikleri arasında yer alan bu mafsalın ön yüzü, dizkapağı kemiği (patella) ile temastadır. Bu üç kemiğin mafsal yüzleri kalın bir *hyalin kıkırdak doku ile döşelidir. Bunun sebebi,mafsal yüzeylerinin ağır mekanik tesirler altında bulunmasıdır. Baldır ve uyluk kemiklerinin birbirine daha iyi uymasını sağlayan ve hareket esnâ- sında değişen durumlara göre mafsal yüzeyleri arasındaki ilişkiyi ayarlayan iki tane menisküs vardır. Bu menisküsler sert kıkırdak dokusundan yapılmıştır. Menisküsler, mafsalın ağırlıktan zarar görmemesi için amortisör vazifesi görürler. Menisküsler ameliyat ile çıkarılırsa, mafsal hareketinde pek büyük bir noksanlık görülmez. Sâdece merdiven ve yokuş çıkarken bacağın gerilme hareketi zorlaşır. Diz mafsalının bir kapsülü ve bu kapsülü dıştan kuvvetlendiren ön, yan, arka bağlar, aynca eklem içi bağlar da vardır. Diz mafsalı çevresinde “bursae” ismi verilen içi su dolu kesecikler de vardır ki bunlar mafsalın hareketleri sırasında, mafsal bağlarının kemik üzerine yapacağı tazyik ve sürtünmeyi azaltır. Diz mafsallarının vazifesi, fleksiyon (bacağm bükülmesi) ekstensiyon (bacağm düz hâle getirilmesi) ve biraz da rotasyondur (bacağın kendi ekseni etrafında sağa-sola dönmesi). Fleksiyon hareketi 130- 150°’dir. Ekstensiyon hareketi 180°’dir. İçe rotasyon 5-10 derece, dışa rotasyon hareketi ise 40-50 derece kadardır. Bu hareketlerde çeşitli hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkan kısıtlanmalar, yürümeyi değişik derecelerde aksatır.