Sanat Tarihinden Tarihe… Bizanstan Osmanlıya… Bilimden Kültüre…
Semavi Eyice
Sanat tarihi, sanatla bilim arasında köprü görevi yapan, her ikisini de kucaklayan bir bilim dalı. Geçmişin güzelliklerini günümüz insanlarına ulaştırmak ise sanat tarihçilerinin üzerlerine aldıkları zor bir görev. Yıllarını sanat tarihine ve İstanbul’a vermiş olan Semavi Eyice, Türkiye’ye ‘Bizans’ı öğreten, Bizans ve Osmanb sanatıyla ilgili çalışmalarıyla bir dönemin tarihine ışık tutan bir bilim adamı.
Bîr doneme kzasin: atmiş
beisssî Bizans ve :cnnJi~ baş-sen:: Keasıaadscpp-iİK: yine bir drneıse ümzasııu atmış Os-manlı Irapar.i:orh:&; ve onun başkenti İstanbul… Tarih derslerinde bu imparatorlukların askerî ve politik yaşamlarını öğrendik, oysa bize onların kültürel yapısından çok sözedilmedi. Prof. Dr. Semavi Eyice, Türkiye’de Bizans sanatının tanınmasında ve bunun Osmanlı sanatıyla karşılaştırılmasındaki çabalarıyla, bize sözü edilmeyen o kültürel yapıyı gözler önüne serdi. 73 yıllık yaşamına sığdırdığı
sayıs: yiizîerie ifade edilen kitap ve ma-kî’eîer; bir dönemin Bizans sanatını ortaya koyduğu çibi. Eyice’nin tam bir İstanbul âşığı olduğunu da gösteriyor. Oysa bundan yaklaşık yüz yıl önce Amasra’nın köklü denizci ailelerinden biri olan Eyi-ceoğullarına mensup dedesi, İstanbul’a gelmek istemeseydi Semavi Eyice’nin İstanbul aşkı hiç başlamayacaktı. Semavi Eyice, dedesinin bu kararını ve ailenin o tarihten sonraki yaşantısını şöyle anlatıyor: “Dedem, ‘Hanım’ diyor, ‘bizim üç oğlumuz var; buradan çıkalım. Bu çocuklar burada kalırsa ya balıkçı olurlar ya da kayıkçı; biz İstanbul’a gidelim.’”
Dede Eyice, bu karardan sonra karısı ve üç oğluyla İstanbul’a gelir ve o dönemde Amasra’dan İstanbul’a gelen diğer hemşehrileri gibi Cibali, Küçükpazar yöresine yerleşirler. Dede Eyice’nin marangozluk ve dülgerlik yaparak ailesini geçindirmeye başladığı bin sekiz yüz doksanlı yıllardır o yıllar. Çocuklar da okula başlamıştır. Semavi Eyice’nin babası olan büyük oğul Mehmet Kâmil bahriye mektebine, büyük amcası olan ortanca oğul tıbbiyeye başlar. En küçük oğulsa bir süre sonra okul çağı geldiğinde bahriyeye girecektir. Bir süre sonra Mehmet Kamil bey, Amasra eşrafından Hacı
Amasra’nın ileri gelen ailelerinden Eyiceoğuiları birgün Istanbula gelmeye karar vermeselerdi Semavi Eyice sanat tarihçisi değil dedeleri gibi balıkçılık yapacaktı. Soldan sağa Ninesi, dedesi, annesinin babası, babası Mehmet Kamil ve annesi.