DOKTOR

DOKTOR; Aim. Arıt (m), Fr. Medecin docteur (m), İng. Doctor; physician. Doktor kelimesinin aslı Lâtince olup hoca mânâsına gelir. Bugün iki mânâda kullanılmaktadır. 1. Tedâvi sanatlarında pratisyen, tıp fakültesi, dişçilik ve veterinerlik bölümlerinden derece alıp devlet tarafından uygulama (hekimlik) yapabilmek için lisans almış kişi. Hekim, kişilerde hastalık çıkmasını veya birinden diğerine geçmesini önlemeye yarayan bilgilerin uygulama alanına konması ve bunun için gerekli yeni metot ve usûlleri araştırır. Nüfus tesbiti, periyodik muayeneler, bulaşıcı hastalıkların kontrolü, çevre sağlığının düzeltilmesi, beslenme durumunun iyileştirilmesi, dejeneratif (yıkıcı) hastalıklarda erken teşhis ve koruma, iş ve meslek sağlığı çalışmaları, kazalarla ilgili çalışmalar, yaşlı bakım çalışmaları, rehabilitasyon çalışmaları ve bu hizmetlerin istatistikî değerlendirilmeleri hekimin başlıca görevleri arasındadır. (Bkz. Hekim) 2. Belli bir öğrenim dalında uzman olarak nitelenen en yüksek diploma ünvanına sâhip kişi. Tıbbiye dışında doktor ünvanı, Türkiye Cumhuriyetinin ilk kuruluş yıllarında yabancı öğretim üyelerinin etkisiyle girmiştir. Üniversite öğretim üyesi sıfatını kazanabilmek için başlangıçta doktora yapmak mecburiyeti yokken, daha sonra 4936 sayı ve 13-6-f946 târihli üniversiteler kânununun 18/a maddesince mecbûrî olmuştur (Edebiyat doktorluğu, fen doktorluğu, ilâhiyat doktorluğu buna misaldir). Bu öğrenim dallarında bu ünvana sâhib olabilmek için o dalda doktora vermek gereklidir. Doktora; fakülte ve yüksek okullarca tertiplenen, değişik yönetmeliklere tâbi bir tez hazırlanmasıdır. Mastır tezini yapmış ve imtihanını vermiş doktora adayı, yabancı dil ve meslek sâ- hasından imtihâna girer. Yönetici hocanın gösterdiği seminer ve doktora derslerine katılır. Başarılı olduğu takdirde tez konusunu alır ve çalışmaya başlar. Çalışmasını bitirince, ihtisas tezini görüşülmek üzere jüri heyetine sunar. Jüri heyetince tez incelenir sonra kabul edilirse doktor adayı jüri önünde sözlü imtihâna tâbi tutulur. İmtihânı başardığı takdirde doktor ünvânmı almaya hak kazanır.