Mezopotamya
Ebla’nın kuruluşu (2800); Truva yöresinde ilk kentler;
tunç işlenmeye başlandı; 2200 sıralarında Amoriler
geniş toprakları istila ettiler.
Tekerlek bulundu; sulama ile tarım yapıldı; kent
devletleri (٧٢, Eridu) kuruldu; çiviyazısı; tunç işleme;
yapılarda pişmiş tuğla kullanılmaya başlandı.
Anarinlu
Mısır
Hititler yaklaşık 2000’de ortaya çıktı; demirden ilk
araç ve silahlar yapıldı.
Yaklaşık 3200’de Aşağı ve Yukarı Mısır Krallıkları
Menes yönetiminde birleşti; 3000 dolaylarında hiyeroglif
kullanıldı; mastaba denen mezarlar ile sulama
kanalları yapıldı.
Ege
Yaklaşık 3000’de, Girit Adası’nda, Minos uygarlığı
kuruldu; deniz ticareti başladı.
3000 ه ؛ – 00 ه 5 ة ،
Doğu Akdeniz
Hitit taş oymaları; iö و . yüzyıl.
Çin
؟ ١٨ amforası;
yaklaşık 10 2000.
Kuzey Amerika
Meksika’da köyler kuruldu; toprak ekildi; pamuklu
dokumacılık başladı; 2500’lerde taş yapılar görüldü.
Mezopotamya
Ebla’nın kuruluşu (2800); Truva yöresinde ilk kentler;
tunç işlenmeye başlandı; 2200 sıralarında Amoriler
geniş toprakları istila ettiler.Anarinlu
Mısır
Hititler yaklaşık 2000’de ortaya çıktı; demirden ilk
araç ve silahlar yapıldı.
Hindistan
Yaklaşık 3200’den başlayarak Suriye ve Filistin’de
Ugarit, Byblos gibi kentler kuruldu.
Izgara planlı büyük Indus kentleri kuruldu (Mohencodaro,
Harappa); merkezi ısıtmalı, kanalizasyonlu iki
katlı evler yapıldı.
Mezopotamya
٧٢ kenti yaklaşık 2500’de Sümer Krallığı’nın başkenti
yapıldı; yaklaşık 2700’de Gılgamış Uruk kralı oldu;
2500 dolaylarında Ur’da kral mezarları yapıldı; Akadİl
Sargon (Şarrukin) büyük bir imparatorluk kurdu;
Ur egemenliği son buldu.
İbraniler ؛braniler
Saul 1020 dolayında kral seçildi; Davud yaklaşık
1000’de yönetime geldi ve Filistiler’i yendi.
Hindistan
Ganj ve Brahmaputra ırmakları vadilerinde yeni yerleşim
merkezleri kuruldu (1100); atlar evcilleştirilmeye
başlandı; pirinç üretimine geçildi.
Çin
Batıdan gelen Zhoular, Shang hanedanını devirdi
(1122); Zhou hanedanı yaklaşık 1.000 yıl yönetimde
kaldı.
Güney Amerika
Çavin uygarlığı yaklaşık 1.000 yıl sürdü (200’e kadar);
saraylar, tapınaklar, pazaryerleri yapıldı.
Afrika
Kuşi (Güney Mısır ve Sudan) uygarlığının ilk dönemleri
yaklaşık 1000’de başladı.
İÖ 1000-İÖ 800
Yunanistan
Yunanlılar yaklaşık 900’de Fenike alfabesini geliştirerek
benimsediler. Soyluların yönetiminde kent devletleri
gelişmeye başladı.
K4 3 3 1 A ^١
A
..
8 ٢ A
Fenike ve Eski Yunan alfabeleri.
Anadolu
Yaklaşık 900’de Doğu Anadolu’da Urartu Krallığı kuruldu;
840-830 dolayında Urartu Krallığı’nın başkenti
Van oldu; yaklaşık 830-810’da Orta Anadolu’da Frig
Krallığı kuruldu; başkenti Gordion’du.
Doğu Akdeniz
Fenikeliler 814’te Kuzey Afrika’da Kartaca ve
800’lerde Ispanya’da Cadiz kentlerini kurdular.
1570’lerde Mısır firavunları İbraniler’i yok etmeye
başladı; 1250’de Musa’nın önderliğinde Mısır’dan
çıktılar.
Çin
Shang (Şang) hanedanı (1766-1123); takvim geliştirildi;
resim, işaret ve hecelere dayalı Çin yazısı kullanılmaya
başlandı; Loyang (Luoyang), Anyang,
Çöngçou (Zengzhou) kentleri kuruldu.
Kuzey Amerika
Meksika Körfezi yakınlarında Ölmek uygarlığı kuruldu
(yaklaşık 1200); anıtsal heykeller ve dev heykel
başları yapıldı.
Güney Amerika
Peru’da büyük taş yapılar ve tapınaklar görüldü;
Çavin uygarlığının ilk gelişmeleri başladı