DÜNYANIN KUTUPLARI DEĞİŞİYOR MU ?
Minnesota Üniversitesi’ndeki iki jeo fizikçi, Dünya’nın manyetik alan kuvvetinde, son 4.000 yıl boyunca % 50 azalma olduğunu öne sürüyorlar. Araştırmacılara göre bu azalma, Dünya’nın manyetik kutuplarının yer değiştirmelerinin belirtisi olabilir. Öyle ki, bu değişmeden sonra pusulalar kuzeyi değil, güneyi gösterecekler.
Göl diplerindeki magnetit denilen manyetik kaya parçaları üzerinde yaptıkları analizler sonucu bu kanıya varan Benerjee ve Sprovvl adlı araştırmacılar, ters kutuplaşmaya yol açacak böyle bir değişim sürecinin, bir kaç yıl ile 20.000 yıl arasında ortaya çıkabileceğini belirtiyorlar.
Kutupların yer değiştirmesi, pusula sistemlerinin yeniden düzenlenmesini, kuşların, balıkların ve böceklerin doğal yol bulma yeteneklerini yeniden geliştirmelerini gerektireceği gibi, iklim değişik liklerine de yol açabilecek. Ancak Sprovvl, kuvvet azalmasının kesinlikle kutupların yer değiştirmesi anlamına gelmeyeceğini belirterek, “Değişimlerden önce azalmalar olur; ama her azalmayı da değişim izlemez” diyor.
Mineral yataklarının birikiminde levha kenarları büyük rol oynadığı görülmüştür. Örneğin yakınsayan levha kenarları, küçük okyanus havzaları ve kıtalara komşu olan derin deniz hendeklerinde petrolün birikmesine uygun koşullar yaratır. Öbür yandan ıraksayan levha kenarları kıta sahanlıkları ve kıta yokuşu altında petrol birikimine müsait ortam meydana getirir.
Levha tektoniğinin büyük başarısının nedeni, kıtaların kayması, deniz dibi yayılması, depremler, volkanlar ve dağ kuşaklarının evrimi gibi farklı olayları bir araya getiren, tutarlı bilimse! bir çerçeve teşkil etmesidir. ■
Öğüt, cevabını bildiğimiz; fakat bilmek istemediğimiz soruya aranan karşılıktır. Erica MANN
14
PİLİM ve TIKNİK
Radyo ve televizyon yayıncılığında “kabloya dönüş” gerileme değil, aslında gelişmenin göstergesidir. Çünkü bu sayede daha etkili ve kaliteli yayın olanakları sağlanabilecektir.
