wiki

EFLAK

EFLAK; Alm. Walachei (f), Fr. Valacheie (f),
İng. Walachia. Eski Romanya’nın bir eyâleti. Eflak,
eski Tuna Prensliği adıyla, Boğdan ile birlikte
Romanya Krallığını meydana getirmişti. Bugün
Eflak, Olt Nehrinin doğusunda Multenia, batısında Oltenia olmak üzere iki bölgeden meydana
gelir.
Oltenia 9305 mil karelik yüzölçüme sâhiptir ve
Küçük Eflak olarak da bilinir. 20.270 mil karelik
daha geniş bir sahaya sâhip olan Multenia’ya Büyük
Eflak denir.
Oltenia, kuzey ve batıda Karpat Dağları, doğuda
Oltu Nehri arasında Tuna’ya kadar süren verimli
ovalara, mer’alara, zengin ormanlara sâhiptir.
Bu yüzden nüfus yoğunluğu fazladır. Multenia
diğer yerlere nazaran ekonomik bakımdan daha gelişmiştir.
Sâhip olduğu verimli topraklarda mısır,
buğday ve yem bol miktarda yetiştirilir. Multenia
bölgesinin en büyük şehri olan Bükreş, aynı zamanda
Romanya’nın başkentidir. Ploesti ve Campino
petrol yatakları bu bölgededir.
Târihi
Eflak’a önceleri Trakların bir kolu olan Daklar
yerleşmiş sonraları İskitler ve Kelstein ve M.Ö.
birinci yüzyılda da Romalıların eline geçti. Bu
arada Got, Gepid ve İslavların istilalarına uğradı.
Böylece Dak-Roma etnik temeline sâhip Rumen
milleti doğdu. Lâtin asıllı bir dil konuşan Rumenler,
istilâlar sebebiyle İslav dil ve kültüründen
de etkilendiler. Hunlar, Bulgarlar, Macarlar, Kumanlar
ve Peçenekler ile olan münâsebetleri kültürlerine
de tesir etti. Geçici olarak Macar Krallığını
dahi ortadan kaldıran Moğol istilâsı, aynı yıl
Eflak’ı yakıp yıktı. Bu sırada Altmordu’nun başında
Batu Han bulunuyordu. Daha sonra Macarlar bölgeye
tekrar hâkim oldular. 1247 yılında Avrupa feodalitesi
örfüne uygun olarak ve Macar Krallığına
bağlı olarak iki voyvoda, ilk Rumen siyâsî teşkilâtım
kurdular. Kuman asıllı voyvoda Basaraba
1310’da Eflak’a tam olarak hâkim oldu. 1330’da
Macar Kralı Robert Kâroly’yi Posoda’da ağır bir
yenilgiye uğrattı. Kıpçaklarm bir kısım ülkesini ve
İbrail kesimlerini eline geçirdi. 1340’ta Aydmoğlu
Umur Bey, 1368’de de Osmanlı tehlikeleriyle
karşılaştılar.Murad Hüdavendigâr, Tırnova Bulgar Çarı
Şişman’ı kendisine bağlayıp Vidin üzerine kuvvet
gönderdi. Fakat Eflak Voyvodası Vlaicu
1373’te anlaşma yaptı. Böylece Osmanlı nüfûzuna
girmiş oldular. Kosova Savaşında Sırp Knezi
Lazar’a yardım ettiğinden dolayı Voyvoda Mircae
Cel Batron (1386-1418) Yıldırım Bâyezîd tarafından
cezâlandırıldı ve Osmanlı akıncıları Eflak’a
akınlar yaptı. Bir müddet sonra Mircae 3000
düka altın vergi vermeyi kabul ederek boyun eğdi.
Oğlu Mihail (1418-1420) zamanında voyvodalığın
OsmanlIlara bağlılığı daha da arttı. Böylece
OsmanlIlarla olan temâs, Macaristan’ın devamlı
baskısı ve iki soylu âile arasında sürtüşmeler de
bunlara eklenince 15. yüzyılda Eflak zayıfladı.
Varna Savaşında, Vlad Dracul (1436-1466) önceleri
Hıristiyan devletlerine yardım ettiyse de, durumun
Osmanlılar lehine geliştiğini görünce, İkinci
Murad Hana boyun eğdi. Fakat Macar Kralı
Hünyadi tarafından öldürüldü.
Üçüncü Vlad, yâni Kazıklı Voyvoda 1461 yılında
Saksonyalılan yenerek Erdel’i aldı. Hîle ile tutsak
düşürdüğü Niğbolu Vâlisi Hamza Beyi kazığa
vurdurdu. Tuna’yı aştı. Dobruca ve Rumeli’nin bir
kısmım eline geçirdi. Fakat, Fatih Sultan Mehmed’in
Eflak Seferi sırasında tutuklandı. Yerine kardeşi
Radu Cel Frumas getirildi. Bu arada Boğdan voyvodalarının
Eflak işlerine karıştıkları görüldü.
On altıncı yüzyılda Eflak’ı ilgilendiren en
önemli olaylardan biri de Eflak’ın Braila Umanı civârındaki
arâziden ayrılarak Osmanlı devletine
katılmasıdır. Voyvodalardan biri İstanbul’a hediye
olarak koyun gönderdiği için Çoban (Ciobanul)
adıyla anıldı. Yine aynı yıllarda Voyvoda İkinci
Mihnea, Müslümanlığı kabul etmişti. Fakat 16.
yüzyılın sonlarına doğru Voyvoda Mihaia Viteazul,
Eflak’ı bağımsızlık arzularıyla tekrar savaşa soktu.
Avusturya tarafını tuttu. 1594’te de Osmanlıya
karşı isyan etti. Borçlarını tahsil edecek iki bin kişilik
Rum ve Türk heyetini Bükreş’te öldürdü. Bunun
üzerine Koca Sinan Paşa isyanı bastırdı (1596).
Avusturya İmparatoru İkinci Rudolf tan para desteği
görünce tekrar isyân etti. Boğdan ve Erdel’i aldı
(1600). Fakat Avusturya’nın buna karşı çıkmasına
rağmen, öldürüldü.
Bundan sonra Eflak tekrar sâkinleşti. Türk
yardımı büyük ölçüde kendini gösterdi. Abaza Paşanın
desteğiyle Voyvoda Matei Basarab memleketini
kalkındırdı. Şerban Contacuzino (1679-
1688) İkinci Viyana kuşatmasında bulundu. Fakat
voyvodalar tekrar işi bozunca Osmanlılar artık
voyvodalığı tâyine bağladı. 1716’da Fenerli
Rum Beyi Nicolae Kavrocordato voyvodalığa tâyin
oldu. Memlekette okul ve hastahâneler açıldı.
Voyvodalar üç yılda bir değişmeye başladı ve vâli
adını aldılar.Bu sıralarda kısa aralıklarla Rus ve Avusturya
işgalleri görüldü. Küçük Kaynarca Antlaşmasında
Eflak’a âit hükümler bulunmaktaydı. Eflak’ta
Rus konsoloslukları açıldı. Prenslik hâline
dönüştü ve bu prensler 7 yılda bir değiştirildi.
*1828’de Rusya hâmi devlet olarak kabul edildi.
Eflak’ın bağımsızlık isyanlarından biri de 1848
yılında oldu. Süleyman Paşa ve Fuat Paşa isyanı
bastırmak için görevlendirildi. 1849’da Baltalimanı
ve 1856 Paris Antlaşmalarıyla Rus himâyeliği
kaldırılarak Bâbıâlî hâkimiyeti kabul edildi.
Aynı zamanda Boğdan da Osmanlı yönetimine
girdi. Eflak-Boğdan, diğer adıyla Memleketeyn’de
yeni reformlar yapıldı. 1859’da Eflak milletvekilleri
Alexander Cuza’yı başkan seçtiler. Cuza Sultan
Abdülazîz Han tarafından da Memleketeyn’in
prensi olarak âlân edildi. Böylece Romanya’nın doğuşu
başladı. 1881’de Hohenzollem-Sigmingsen
sülâlesinden Carol başkan seçildi ve “kral” ünvânını
aldı. Romanya hem Birinci, hem de İkinci
Dünyâ Harbine katılınca, Eflak birçok savaşların,
üzerinde cereyan ettiği bir ülke hâline geldi

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir