EKİM

EKİM i. (ekmek’ten ek-i-m). Zır. Ekmek
eylemi: Tohum ekimi. ¡| Ekim makinesi, tohum
ekmeğe yarayan makine {mibzer de
denir).
—  Ekim, bitkilerin en tabiî
vardır: 1 -— serpme usulü; 2 — sıra usulü;
3 — ocak usulü; 4 — yastıklara ekim.
Serpme ve sıra usulü ekim genellikle tahıl
ekiminde kullanılır; ekim elle veya makine
ile yapılır. Yumrulu bitkilerin ekiminde
(patates, pancar v.b.) ocak usulü uygulanır.
Sebzelerin çoğunda tohum önce
yastıklara ekilerek fide yetiştirilir, sonra
fideler tarlaya sıra veya ocak usulü ekilir.
Ekimde iri tohumlar daha derine gömülmeli,
toprak önceden, iyi gübrelenmiş ve
işlenmiş olmalıdır.
• Ekim makinesi’nin ilkesini 1650’de İspanyol
Lucatello ortaya koydu. Bu ilkenin
uygulanmasını İngiltere’de Jethro TuU
(1730), Hornsby ve Smith v.b. Fransa’da
Hugues (1830), Valcourt ve Dombasle sağladılar.
Tohum ekme makinelerinin sıra halinde,
serpme şeklinde, küme halinde ve karık’
içine (özellikle pamuk ekiminde) eken çeşitleri
vardır.
Sıra halinde eken makineler, en çok kullanılan
ekim makineleridir. Bu makineler
az tohum kullanılmasını, ekilen tohumların daha düzgün çıkmasını, çapalama ve
yabanî otları ayıklama v.b. gibi bakım
işlerinin kolay yapılmasını, bitkilerin toprak
yüzeyinde daha düzenli yayılmasını,
dolayısıyle daha gür olmasını sağlar.
Sıra halinde eken bir ekim makinesinde
bir tohum haznesi, bir dağıtıcı, bir serpici
ve bir gömücü aygıt bulunur. Tohum, hazneden
dağıtıcıya gelir; oradan gömücüye
geçer. Sıra halinde eken ekicilerin hemen
hepsinde, gömücü aygıt, toprak seviyesindeki
değişikliklere göre yükselip alçalabilen
bir dizi huniden ibarettir. Bu hunilerin
uçlarında toprağa girerek tohuma
gömü izi açan bir çeşit saban demiri bulunur.
Serpme yoluyle eken ekiciler, sıra halinde
eken ekiciler gibidir. Aradaki fark, bu
ekicilerde, dağıtıcı boruların yerini, tohumu
toprağın üstüne eşit bir biçimde dağıtan
eğik bir düzlemin almış olmasıdır.
Küme halinde eken ekiciler de sıra halinde
eken ekicilerle aynı düzende yapılmıştır.
Aradaki fark, bu ekicilerde, dağıtıcının,
tohumun toprağa sürekli olarak değil
de belirli aralıklarla ve küme halinde
düşmesini sağlayacak biçimde ayarlanmış
olmasıdır.
• Ekim zamanı. Kış soğuklarına dayanıklı
bitkilerin ekimi sonbahar veya ilkbaharda,
diğer bitkilerin ekimi yaza doğru
veya yazın yapılır.
Buğday ekimi için genel olarak en elverişli
zaman sonbahar, arpa ekimi içinse
ilkbahardır. Ekilecek tohum çimlenme yeteneği
yüksek, en iyi ve en sağlam tanelerden
seçilmelidir.