ELEKTROKİMYÂ

ELEKTROKİMYÂ; Aim. Elektrochemie (f.),
Fr. Electrochimie (f.), İng. Electrochemistry. Kimyâsal
enerji ile elektrik enerjisi arasındaki bağıntıları,
bu iki enerjinin karşılıklı dönüşmelerini ve
bunlarla ilgili olayları inceleyen bilim dalı. Bu
dönüşmeler, teorik yönden aynı önemde ise de,
pratikte elektrik enerjisinin kimyâsal enerjiye dönüşmesi
daha önemlidir.
Yukarıda; elektrokimyanın, kelimenin menşei
bakımından bir târifi yapıldı. Ancak elektrokimya,
elektrotlarda yer alan bütün kimyâsal olayları
inceler. Bir metal, kendi iyonlarını ihtiva eden
bir çözeltiye batırıldığında, bir elektrot meydana
gelir. Meselâ bir bakır çubuğun bakır iyonlarım ihtivâ
eden bir çözeltiye batırılmasıyla, bir bakır
elektrot (Cu/Cu2+), bir çinko çubuğun çinko iyonlarını
ihtivâ eden çözeltiye batırılmasıyla da bir
çinko elektrot (Zn/Zn2+) elde edilir. Bu iki elektrot
uygun bir biçimde birleştirilirse, Daniel pili denilen
bir pil meydana gelir. Eğer elektrotlar, yalnız
başlarına (izole) ise, hiçbir akım geçmez ve bir
denge hâli vardır. Bu dengenin incelenmesi kimyâsal termodinamiğin bir özel hâli olan elektrokimyâsal
termodinamiği meydana getirir. Eğer
elektrotlardan akım geçerse, bu halde elektrotla
elektrolit arasında bir denge hâli yoktur. Bir reaksiyon
meydana gelir. Buna karşılık olayların
incelenmesi, elektrokimyâsal kinetiğin konusunu
teşkil eder. Böylece termodinamik ve kinetik elektrokimyânın
genel incelenmesinde temel iki kısım
meydana getirirler. Öte yandan elektrokimyâsal
reaksiyonlar elektrolitik bir ortamda meydana
geldiğine göre, elektrolitlerin bilinmesi de önemlidir.
Buna göre elektrolitlerin termodinamiğini
ve kinetiğini ve özellikle bunların iletkenliğinin incelenmesini
de elektrokimyânın inceleme alanına
sokmak icab eder.
O halde elektrokimyanın inceleme alanına giren
konuları şu iki bölümde toplayabiliriz:
1. Elektrolitlerin termodinamiği ve kinetiği: Bu
kısımda mikroskobik elektrik olayları sözkonusudur.
Genellikle elektrolitlerin özellikleri incelenir
ve özellikle sulu çözeltiler önemli bir yer alır.
Elektrolitik disosyasyon, çözeltilerde iyonik dengeler,
iletkenlik, taşıma sayısı, baz dengeleri ve daha
birçok konular bu kısma girer.
2. Elektrokimyâsal termodinamik ve kinetik:
Bu kısımda makroskobik elektrik olayları söz
konusudur ve elektrot işlemlerinin termodinamiği
ve kinetiği incelenir. Bu da ikiye ayrılabilir:
Birinci kısımda, denge hâlindeki elektrotlara
âit olaylar incelenir ki, elektrot potansiyelleri,
elektromotor kuvvet ve bunlarla ilgili hususlar
yer alır. İkinci kısımda ise, denge hâlinde olmayan
elektrotlara âit olaylar incelenir ki, polarizasyon,
elektroliz ve bunlarla ilgili hususlar
yer alır.
Teorik elektrokimyâyı teşkil eden bu iki büyük
bölüme bir üçüncü bölüm olarak elektrokimyânın
gâyet geniş olan uygulamasını katmak icab
eder.