EMS

EMS; Alm. Europäischer Geld System (m), Fr.
Systeme (m), monetaire Europeerı Ing. European
Monetary System. Avrupa devletleri arasında “birleşme
yoluyla barış” düşüncesinden hareket edilerek,
üye devletlerin kabul ettiği para sistemi. 4
Aralık 1978 yiliqda Fransa devlet başkanı Valery
Giscard d’Estaing’in teklifiyle İngiltere, F. Almanya,
Fransa, Hollanda, Belçika, Danimarka, İrlanda,
İtalya, Lüksemburg’dan ibâret dokuz Batı
Avrupa ülkesinin kabul etmesiyle EMS (Avrupa
Para Sistemi) yürürlüğe girmiş oldu.
EMS, Avrupa’yı dengeli bir “para bölgesi” haline
getirmeyi, millî paraların korunması ve daha
dengeli bir mâlî politika izlenmesini sağlamak
amacını taşımaktadır. Gerçek maksat, ülkelerin
öncelikle topluluğa üye ülkelerin “ekonomik birliğini”
gerçekleştirmeyi, gelecek yıllarda da “siyâsî
birliği” teitıin etmektir. Sistemin gâyelerinden birisi
de üye ülkelerden birinin parasının belli bir
mevsim (aralığın) ötesinde dalgalanması hâlinde,
bütün topluluk üyelerinin bu parayı elbirliğiyle
desteklenmesi ve bu gâyeyle ortak bir fon kurulması
da kararlaştırılmıştır.
Alman parasının önderliğinde kurulan bu sistem,
bir Avrupa parası meydana getirmiştir. Her
ülkenin bir para birimi olduğu gibi EMS’nin birimi
“ECU” (European Currency Unit), yâni “Avrupa
Para Birimi” ECU başjangıçta İngiltere, Sterlin’in
değerinin sistem içinde yüksek oranda tesbit edilmesinin,
ihracat ve işsizliği olumsuz yönde etkileyebileceği
ve topluluğun tarım politikasının aleyhlerinde
işlemesi dolayısıyla katılmamıştı. Yine İngiltere
1984 yılında da topluluğun tarım politikası
ve diğer bâzı sebeplerden dolayı, topluluktan ayrılmayı
dahi istemiş, Fransa’nın arabuluculuğu sâyesinde
ortaklıktaki anlaşmazlıklar kısmen giderilmişti.
Yine üye ülkelerin paralarının bir “sepet”
meydana getirmesi öngörülüyordu. Yâni bir AT ülkeleri
“para sepeti”. Bu sepette, topluluk üyesi ülkelerin
sâbit miktarlarda paraları bulunacak ve herbir
para miktarı ülkenin ticâretini gösterecektir. Bu
para birimi banknot olarak basılmayacak, yalnızca
bir hesap birimi olarak kullanılacaktır. Aynca, bu
yeni para birimi döviz kurları mekanizmasının faydası,
bir rezerv birimi ve ödeme aracı olacaktır.
Kurulan Avrupa Para birimine halen İngiltere ve Yunanistan
katılmamıştır (1991). Üye ülkelerin paralarının
o ülkenin toplam döviz rezervi, ekonomik
gücü, mal ve hizmet ihrâcâtındaki ağırlığı gibi sebeplere
bağlı olarak şöyle olmakta:Paraların ECU içindeki yüzdeye karşılık ağırlığı
% olarak gelen değerler:
Alman Markı 27,3 0,828
Fransa Frangı 19,5 _ 1,15
İngiliz Sterlini 1 7 , 5 Ö,Ö855
İtalyan Lireti 14,0 109,0
Hollanda Florini 9,0 0,286
Belçika Frangı . 7 , 9 ……. 3,66
Danimarka Kronu 3,0 0,217
İrlanda Sterlini 1,5 ………..0,000759
Lüksemburg Frangı 10,3 0,14
Böylece ECU içinde her üye ülke parasının bir
“merkezî oranı” bulunuyor. Misâl olarak 1 ECU:
(yaklaşık olarak) 2,5 DM’tır. “Avrupa Para Sistemi”
EMS sâyesinde şu faydaların sağlanması düşünülüyor:
– Bankalar ve işletmeler uzun süreli işlemlerini
(özellikle yatırımlarını) daha kolayca tasarlama
imkânına kavuşabilecekler.
– Tüketimde büyük kitleler meydana getiren insanlar
açısından önemli olan enflasyon önlenebilecek.
– Dengeli bir politika hayatı sağlanacak.
– Spekülasyonlar önlenecek.
– Üye ülkelerin ihrâcât ve ithâlâtlarında denge
sağlanacak, kur farkları ve enflasyon korkusu
olmayacağı için işbirlikleri gelişecek.
Avrupa Birleşik Devletleri, kurma çalışmalarından
biri olan Avrupa Para Sistemi, geleceğin ortak
parasının esası olacaktır.