EMVAL

EMVAL çoğl. i. (ar. mâfdan emval). Esk.
Taşınabilen veya taşınamayan’ mallar, mülkler,
servetler: Bu delikanlı, ailesinin emvalinden
hissesini almak için, babasının, anasının
ölmesini beklemezdi
Emvâl-i bâtına, gümüş, altın v.b. gibi saklanabilen
mallar. 1| Emvâl-i emriye, hükümdarın
malları. j| Emvâl-i eytâm, yetimlerin
malları.  Emvâl-i
gayrimenkule, taşınmaz mallar. || Emvâl-i
menkule, taşınabilir mallar.
Emvâl-i umumiye, kamuya ait mallar. ||
Emvâl-i zâhire, toprak, bina v.b. gibi saklanması
mümkün olmayan mallar.
— Esk. huk. Kur’an-ı Kerim’de
emvali eytam’m (yetim mallan) korunmasına
ilişkin çeşitli hükümlere rastlanmaktadır.
Bakara suresinin 220. ayetinde yetimlere
güzel ve yararlı muamele edilmesi, Nisa
suresinin 2. ayetinde, yetimler reşit oldukları
zaman kendilerine mallarının teslim edilmesi
ve onların mallarının gaspedilmemesi
emredilmiş; aynı surenin 10. ayetinde
yetimlerin mallarını zulmederek yiyenlerin
ateş yemiş gibi olacakları ve ateşe girecekleri
belirtilmiş; yine Nisa suresinin 127,
ayetinde yetimlere adalet ile muamele edilmesi,
Enam suresinin 152. ayeti ile İsra
suresinin 34. ayetinde yetimin malına,
rüştüne erişinceye kadar en güzel şekilde
yaklaşılması buyrulmuştur. Bu emir ve yasaklardan
başka, yetimi görüp gözetmeyi
tavsiye eden daha birçok ayet vardır.
Osmanlı imparatorluğunda XIX. yy.ın sonlarında,
yetim mallarının doğrudan doğruya
vasiler tarafından idaresi yerine, bu
malların şer’iye mahkemelerinin gözetimi
altında korunması ve işletilmesi esası kabul edildi (1870). Bu malların bakımı ve yönetimi,
tüzüklerle düzenleniyordu. Her kazada
birer Eytam sandığı açıldı ve memurlar
, tayin ëdildi. Bu memurların denetimi
için dé ayrıca Eytam meclisleri kuruldu.
Bu işlere bakan EmvâUi Eytam idaresi önce
Meşîhat’e bağlı iken 1908 temmuzundan
sonra Adliye’ye bağlandı,
Cumhuriyet devrinde, yetim paralarının tamamen
ticarî ve malî esaslar dairesinde işletilebilmesi
için bir Emlâk ve Eytam bankası
kuruldu. Banka muhtelit sermayeliydi.
Lağvedilen eytam sandıklarında mevcut paralar,
devletin kefaleti altında bu bankaya
tevdi edildi. Sermayenin bir kısmını devlet
sağlıyor, diğer bir kısmı da, anonim
şirket şeklinde kurulan bankanın hisse senetlerinin
satışa çıkarılması şeklinde sağlanıyordu.
Bu banka, 1946’da Türkiye Emlâk
Kredi bankası adını aldı. Faaliyet alanı
da, * meskeni olmayanlara mesken kredisi
sağlama amacını da içine almak üzere genişletildi